اجرای سد تنگ سرخ در شیراز مدتهاست که در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، برخی از مسئولان معتقدند با اجرای این سد رودخانه خشک را میتوان احیا کرد اما برخی دیگر از مسئولان تاکید دارند این سد در نهایت تالاب مهارلو را در پایین دست خشک خواهد کرد.
به گزارش شیراز۱۴۰۰ و به نقل از مهر، از اوایل دهه ۸۰ فکر ایجاد سدی در شمال غرب شیراز برای جاری ساختن همیشگی آب در رودخانه خشک این شهر نظر برخی از مسئولان شهر را به خود معطوف کرد.
این سد که به اسم «تنگ سرخ» نام گرفت با هدف احیای رودخانه خشک شیراز که در ایام کم باران و تابستان، خشک است در همین دهه ۸۰ وارد فاز مطالعاتی شد.با ایجاد این سد مسئولان به دنبال این بودند که رودخانه خشک را در تمام فصول سال آبدار کنند و با این کار به صنعت گردشگری شیراز نیز روحی دوباره ببخشند. در این راستا اما طی مدت اخیر منشکلاتی بر سر اجرای این پروژه ایجاد شده که مهمترین آن مخالفت محیط زیست است که اعتقاد دارد با ایجاد این سد آبی که از طریق رودخانه خشک به دریاچه مهارلو می‌ریزد قطع میشود و بدین سبب مشکلات زیست محیطی ایجاد خواهد شد.
رئیس گروه محیط زیست آب منطقه‌ای فارس در خصوص احداث سد تنگ سرخ در شیراز به خبرنگار مهر گفت: بر خلاف سدهای دیگر سد تنگ سرخ، سد کوچکی است که کاربری خاصی ندارد و کاربرد آن مانند سدهای دیگر نیست.احمدرضا عیسایی در خصوص اهداف راه اندازی این سد در شیراز بیان کرد: یکی از موضوعاتی که برای احداث سد تنگ سرخ دنبال میشد کنترل سیلاب است به عنوان نمونه سیل چند سال قبل در شیراز خسارات جبران ناپذیری برجای گذاشت.
وی با بیان اینکه آبدار شدن رودخانه خشک یکی دیگر از اهداف راه اندازی این سد است، اظهار داشت: اگر آب به صورت دائم در این رودخانه وجود داشته باشد چهره شهر زیبا‌تر میشود و می‌تواند در بعد گردشگر و توریست نیز مانند سی و سه پل اصفهان باشد.رئیس گروه محیط زیست آب منطقه‌ای فارس با اشاره به تخلیه فاضلاب در رودخانه خشک بیان کرد: متاسفانه تخلیه فاضلاب و برخی از مشکلات ناشی از آن مانند آبیاری سبزیحات در مناطق جنوبی شهر با این فاضلاب‌ها یکی دیگر از موضوعاتی است که با راه اندازی این سد و جاری شدن آب به صورت دائم در رودخانه می‌تواند بر طرف شود.
وی با بیان اینه راه اندازی این سد می‌تواند برخی از خطرات ناشی از جاری شدن فاضلاب را کنترل کند، بیان کرد: در راستای اجرای این سد مسئولان در حوزه محیط زیست به دلیل اینکه برای دریاچه مهارلو مسائل زیست محیطی رعایت نشده با اجرای این پروژه مخالف هستند. عیسایی با تاکید بر اینکه سد تنگ سرخ در حوزه کشاورزی، صنعت و آب شرب کاربردی ندارد، اظهار داشت: اگر نگران خشک شدن دریاچه مهارلو هستند باید اعلام کرد که این دریاچه نزدیک به سه الی چهار سال است تحت تاثیر خشکسالی است و حجم آب در آن بسیار کم است.
رئیس گروه محیط زیست آب منطقه‌ای فارس با تاکید بر اینکه ممکن است آب سد با رها سازی به سمت دریاچه در پایین دست برای کشاورزی استفاده شود، گفت: در این خصوص نیز باید تدابیر خاصی اتخاذ شود.عیسایی با اشاره به اینکه برای احداث سد تنگ سرخ به مطالعات گسترده‌ای نیاز است، اظهار داشت: در این رابطه باید علاوه بر مطالعات محیط زیست، مطالعات زمین‌شناسی انجام شود زیرا ممکن است در حوزه زمین‌شناسی احداث این سد در مکان فعلی مشکل داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه برای زمینهای اطراف نیز باید چاره اندیشی شود، گفت: البته نباید اینگونه باشد که در آینده زمینهای اطراف به مردم واگذار شود و این زمین‌ها به ویلا تبدیل و مشکلات را دو چندان کند.رئیس گروه محیط زیست آب منطقه‌ای فارس با اشاره به اینکه رودخانه خشک دارای دو شاخه آبریز است، گفت: یکی از این شاخه‌های رودخانه نهر اعظم و دیگری دراک است و بر این اساس قرار است که سد در مسیر دراک که فقط ۲۰درصد از آب رودخانه را تامین میکند، ایجاد شود.
وی با بیان اینکه در مسیر سرشاخه کوچکی از رودخانه خشک سد زده میشود، افزود: سد‌ها بر اساس مطالعه دوره برگشت ۱۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ ساله احداث می‌شوند و اینگونه نیست که بدون مطالعه سدی ساخته شود.
یک کار‌شناس حوزه محیط زیست نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: اگر سد تنگ سرخ احداث شود سیلاب و آبهایی که هم اکنون از طریق رودخانه خشک وارد دریاچه مهارلو می‌شوند در پشت سد ذخیره خواهند شد.علمدار علمداری ادامه داد: در حال حاضر دریاچه مهارلو فقط به خاطر ورود همین آب‌ها که بیشتر فاضلاب است به میزان بسیار کمی آب دارد در صورتیکه با راه اندازی این سد همین میزان کم آب هم دیگر وارد دریاچه نمیشود.
وی با انتقاد از اینکه در احداث سد‌ها حقابه دریاچه‌ها دیده نمیشود، گفت: یکی از مشکلات محیط زیستی این سد مربوط به عدم رعایت حقابه دریاچه است و در صورتیکه این موارد رعایت نشود مهارلو نیز به سرنوشتی مانند بختگان دچار خواهد شد.این کار‌شناس حوزه محیط زیست با اشاره به اینکه بخشی از سیلاب‌ها از این طریق وارد مهارلو میشود، اظهار داشت: از این رو با احداث سد تنگ سرخ آبهایی که هم اکنون وارد تالاب میشود در پشت سد ذخیره خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه خشک شدن دریاچه مهارلو بر آب و هوای شیراز تاثیرگذار است، گفت: یکی از دلایل معتدل بودن شیراز دریاچه مهارلو و باغات قصردشت است از این رو خشک شدن دریاچه مهارلو می‌تواند در تغییر اقلیم شیراز تاثیرگذار باشد.علمداری با بیان اینکه بلند شدن خاکهای سمی در پی خشک شدن دریاچه می‌تواند سلامت مردم را به مخاطره بیندازد، گفت: بستر دریاچه پر از آلاینده‌هایی است که چندین سال است در بستر دریاچه جمع شده از این رو خشک شدن دریاچه می‌تواند در بلند شدن این مواد همراه با نمک مشکلاتی را به وجود آورد.این کار‌شناس حوزه محیط زیست گفت: آلاینده‌ها و مواد کف دریاچه مهارلو بسیار خطرناک و نگران کننده است از این باید از خشک شدن این تالاب جلوگیری شود.
با ایجاد سد تنگ سرخ دریاچه مهارلو خشک نمیشود چون اب ورودی نهر اعظم به رودخانه خشک هیچ ربطی به سد تنگ سرخ ندارد .
در زمینه مطالعات سد و زمین شناسی هم سد جوابگو هست . چون مطالعات قبلا انجام شده و مهندسال خبره اجرای سد رو تایید کرده اند .
امین جان من متوجه نشدم درهاله ای از ابهام یعنی از نظر عملیاتی پروژه متوقف شده ؟ یا منظور بحث های پیرامون سود وزیان های احداث سد و اثرات جانبی اونه ؟!!
یه سوال از جناب علمدار علمداری مگه قراره آبهای پشت سد تنگ سرخ تا ابد اونجا بمونه ؟ وقتی سد آبگیری شد آب به سمت رودخونه خشک رهاسازی می شه و بعد به دریاچه مهالو می رسه !! درضمن فقط قسمتی از آبهای سطحی از مسیر دراک به سمت دریاچه روان می شه بیشتر آب روخوونه خشک از نهر عظم تامین می شه.
بزرگترین مخالف این طرح جناب آهنگ کوثر هستند که من قبلا توضیح دادم.ایشون کلا با ساختن سد مخالف هستند .بحث کردن در این مورد اشکالی نداره فقط امیدوارم این بهانه ای نشه واسه توقف این پروژه بسیار مهم.اگر دریاچه مهارلو روی آب و هوای شیراز تاثیر مثبت میگذاره بعد از احداث سد و آبگیری اون ما صاحب یه دریاچه ی مهالوی کوچکتری در شمال غرب شیراز خواهیم شد و همچنین به جای یک رودخونه خشک و فصلی یه رودخونه ی دائمی خواهیم داشت که اگه اینهارو با خوده دریاچه ی مهالو جمع بزنیم و فضای سبزی که درنتیجه ی احداث سد و تامین آب احداث خواهد شد.هوای شیراز به مراتب پاک تر و خنک تر از امروز خواهد شد.بزرگترین مخالف این طرح جناب آهنگ کوثر هستند که من قبلا توضیح داددم.ایشون کلا با ساختن سد مخالف هستند.
مجتبی جان سد درحال ساخته شدن هست
درود.
اظهارات کمی بجا و کمی ناامید کننده و عجیب بود.
متاسفانه هنوز که هنوز است و با اینکه مدتهاست عملیات اجرایی و عمرانی این سد شروع شده و طبق گفته های برخی، کارگاه این سد فعال است و بشدت مشغول کار کردن هستند، هنوز معلوم نیست این سد برای شیراز مفید است یا مضر.؟!
اگر در زمینه ی احداث این سد مطالعات گسترده و جامعی انجام شده باشد، گرفتن این نوع بهانه ها آنهم در حال حاضر توسط محیط زیست کار جالب و تحسین برانگیزی نیست.
به نظر من ، با توجه به فاصله ی مورد نظر بین این سد و سرحد رودخانه خشک تا دریاچه مهارلو در جنوب شرق شیراز، و از آنجایی که دریاچه مهارلو چند سالیست که خشک شده بود و مسئولین به این مهم اهمیتی نداند و دریاچه را به حال خود رها ساختند و ما فقط و فقط شاهد باران های فصلی و زمستانی بودیم که در این دریاچه میریخت و دریاچه برای مدت زمانی آبدار میشد، و از آنجایی که احداث این سد باعث میشود همیشه روان آبی در این رودخانه جریان داشته باشد، شاید خیلی جای نگرانی نباشد و به نظر این حقیر، بهترین راه باشد برای نجات هم دریاچه مهارلو و هم رودخانه خشک شده چندین و چند ساله ی شیراز.
پیشنهاد های متعدد و مختلفی برای رودخانه خشک در سالهای اخیر و در دهه گذشته داده شد. -مثل،۱- احداث یک پل روگذر بزرگ و طویل برای اتصال میدان ولیعصر به پل معالی آباد بصورت پیوسته بر روی رودخانه خشک.
۲- احداث خط ۱ مترو بصورت هوایی و شاید منوریل بر روی رودخانه که تصویب نشد از بیم آنکه شاید روان آب های موجود در این رودخانه موجب ضربه زدن و تخریب مسیر ها و پایه های مترو شود
۳-احداث بلوارو بزرگراه درونشهری در دل این رودخانه از پل معالی آباد تا حوالی سرداران و یا ولیعصر.که جدا با خطرات بدی مواجه بود و اگر ابن امر اتفاق میافتاد، جان بسیاری از شهروندان در خطر میبود.
اما ما شاهد بودیم که تمامی این طرح ها رد شد و رودخانه بحال خود رها شد تا اینکه پیشنهاد ساخت سد را دادند.
این پیشنهاد که پیشنهاد بسیار بجا و قابل قبولی است، فواید بسیاری برای خود شیراز دارد و دست شهرداری و یا سازمان های خصوصی دیگری را برای بهره بردن هرچه بهتر از این رودخانه با زمیگذارد. که متاسفانه هنوز شاهد و شنوای اخبار ضدو نقیض در مورد این پروژه هستیم. تا جایی که بیم آن میرود اختلافات به حدی بالا رود که این پروژه تعطیل شود و به تاریخ بپیوندد.
به نظر اینجانب حقیر، احداث این سد بهترین راه برای دگرگونی چهره این رودخانه است. گرچه شهرداری طرح خوبی را ارائه داده و قصد آن دارد رودخانه را ساماندهی کند و فضای سبز و مسیر دوچرخه سواری و پیاده روی را در رودخانه به اجرا در بیاورد.
از بهترین کارهایی که میتوان بعد از ساخت سد برای رودخانه انجام داد؛
۱-احداث همان پروژه مذکور یعنی تبدیل به پارک و رودخانه شهری و مسیر گردشگری بانام (شیراز رود).
۲-احداث سد و ساخت پارک و مسیر گردشگری همراه با احداث یک اتوبان و تونل زیرزمینی در زیر رودخانه.یعنی عبور یک رینگ کامل شهری از زیر رودخانه که شرق را به شمال وصل میکند.
۳- احداث سد و ساخت بزرگراه و پارک در مسیر.
اگر سازمان محیط زیست واقعا قصد دلسوزی برای منابع طبیعی فارس را دارد، بهتر است فکری بحال جنگل های در حال سوختن و نابود شدن استان بکند.و یا فکری بحال دریاچه های متعدد سطح استان که بکلی نابود شده اند.دریاچه مهارلو جای امید و احیا را دارد که این مهم در حال انجام است.- متشکرم.
خب اگر مشکل محیط زیست حقابه هست پس چرا شهرداری بهشون یه آماری نمیده. مگر نمیگن این سد مصرف کشاورزی نداره. پس حقابه دریاچه باید خیلی بالا باشه.
امیدوارم یه طوری بشه که هم روخونه خشک دیگه فقط اسمش خشک باشه و دریاچه های مهارلو و سد تنگ سرخ همیشه پر آب باشه
نکته ای که باید توجه کرد اینه که
۱-وجود یک سیلاب گیر در نواحی بالای شیراز لازم و ضروری هس
۲- یکی از مهمترین دلایل خشک شدن دریاچه های بختگان و ارومیه و طشک وجود سد برو روی آبریزهاشون و استفاده از اون برای کشاورزی هستش در حالی که اینجا فقط یک سد معمولیه که کاربری خاصی نداره
البته مسلما آبگیری این سد بر دریاچه مهارلو تاثیری میذاره مخصوصا در دوره های آبگیری ولی خب بالاخره آب به سمت دریاچه حرکت میکنه که البته بخشیش مسلما در بین راه تبخیر میشه و بخشیش هم در خود دریاچه تبخیر میشه و بخشیش هم در حین حرکت به سمت دریاچه مهارلو و در خود سد جذب زمین میشه که به نظرم این اصلی ترین عوامل تاثیر گذار بر دریاچه مهارلو هستش که باید توجه بشه
به هر روی امیدوارم یه طوری بشه که هم روخونه خشک دیگه فقط اسمش خشک باشه و کمی آب دراون جریان داشته باشه و دریاچه های مهارلو و سد تنگ سرخ همیشه پر آب باشه
کسی اطلاعی از آب های تفصیه خونه فاضلاب نداره که به کجا میره؟
آیا اونها هم به دریاچه میریزن؟
منظور از این فاضلاب هایی که گفته میشه که دریاچه میره چی هس دقیقا؟
اونایی که از جوب ها میریزه یا همه فاضلاب های شهری؟!
سدی که ساخته میشه باید بسیار کم حجم باشه، و از اون برای مصارف کشاورزی و یا تامین آب شرب استفاده نشه. بلکه برای تامین فضای سبز پارکی که قراره در مسیر رودخانه ساخته بشه و همچنین جلوگیری از سیلاب و طغیان رودخانه باشه.اگر این سد از ورود آب پر حجم به داخل دریاچه جلوگیری کنه و آب رو کم کم به دریاچه سرازیر کنه بر اثر تبخیر زیاد آب در دریاچه و همچنین تبخیر آب در مسیر رودخانه و پشت سد و جذب زمین شدن منجر به خشکی دریاچه میشه.
باید این نکته رو مد نظر داشت که اگه کل مسیر رودخانه رو درخت کاری کنند، کل مصرف آب این درخت ها در سال به نیم میلیون متر مکعب می رسد. در حالی که حجم سد ۲۹.۵ میلیون متر مکعب است. و باید از این حجم باقیمانده ی سد(۲۹ میلیون متر مکعب) برای جلوگیری از سیلاب استفاده کرد و نه چیز دیگر.
چقدر هم که این مسئولان ما به فکر محیط زیست هستند. اگر اینها به فکر محیط زیست بودند الان وضعیت ما در دنیا از لحاظ هوای آلوده اینجوری نبود. فقط دنبال یه بهانه هستند که این پروژه رو از رده خارج کنند وگرنه نه اینها دلشون به حال محیط زیست سوخته نه به فکر من و شما هستند. بلکه مهمتر از اینها به فکر جیب خودشونن.