مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد. به گزارش شیراز۱۴۰۰، در غرب بازار وکیل و در انتهاى راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایى بنا شده است که به نام مسجد سلطانى وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد.
این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه میباشد که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است. این مسجد به دستور کریمخان زند ساخته شده است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است.
شبستان جنوبی با ستونهای سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصههای معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه میباشد.
در سمت شمال مسجد طاق بلند و مهمی ساخته شده که به طاق مروارید معروف است و در دور این طاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سورههای قرآن به صورت هلالی نوشته شدهاست.
این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی در پیوند دین و دنیا، بوجود آوردهاست. کاشیکاری صحن و ایوانهای شمالی و جنوبی نیز بسیار زیبا و از انواع هفت رنگ و معرق است. تاریخ بناى این مسجد سال ۱۱۸۷ هجرى همزمان با بناى بازار و میدان در زمان کریمخان زند بوده و وسعت مسجد ۸ هزارو ۶۶۰ متر مربع است.
ورودى مسجد از سمت شمال طراحى شده و سنگ سر در آن یکپارچه است. در دو طرف بالاى سردر ورودى کاشیکارى و مقرنسهاى زیبایى به کار رفته و پس از گذشتن از درب ورودى مسجد ۲ راهرو به سمت چپ و راست مشاهده مىشود که پس از چند متر با زاویهاى تقریبا ۹۰ درجه به صحن مسجد راه مییابند.
معماران مسجد براى اینکه قبله مسجد با قبله شرعى مطابقت کرده و از طرفى نماى مسجد با درهاى فرعى بازار و خود بازار همخوانى داشته باشد راهروها را به طریقى به صحن مسجد متصل کردهاند که در عین کجى تغییر زاویه صحن مشخص نباشد.
وسعت این شبستان نزدیک به ۵ هزار متر مربع است در کنار محراب، منبر معروف و یکپارچه ۱۴ پله اى ساخته شده از سنگ مرمر سبز قرار دارد و در کتیبههاى سردر ورودى و حاشیه ایوان از آیات قرآنى با خطوط ثلث و نسخ به رنگ سفید در زمینه لاجوردى استفاده شده است. این بناى تاریخى به شماره ۱۸۲ در تاریخ ۱۸ تیرماه ۱۳۱۱ در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده و تحت مراقبت و حفاظت این سازمان است.
عکس : وحید امیری