باغ عفیف آباد که آن را باغ گلشن نیز می نامند در غرب شیراز و در جنوب خیابان قصردشت بالاتر از باغ قدیمی رحمت آباد و در انتهای خیابان عفیف آباد واقع است. این باغ یکی از قدیمی ترین و زیباترین باغ های شیراز است ، با پیشینه ای دراز که همچنان سادگی دیرینه ی خود را حفظ کرده و شیوه ی باغ آرایی نوین در آن دیده نمی شود.درب ورودی باغ در شمال آن قرار دارد .این درب از چوب ساخته شده و در پشت آن دالانی است با سقف چوبی که اتاق های نگهبانان در دو سوی آن قرار دارد.سردر باغ دارای چهار ستون گچی ساده است که دو به دو در دو سوی آن و بر فراز ازاره آن قرار گرفته است و سر ستونهای آنها با اقتباس از طرح سرستونهای تخت جمشید گچ بری شده است. در پیشانی درب ورودی نقش دو شیر که گویی را در میان پنجه های خود گرفته اند دیده می شود. پس از گذر از در، دهلیزی وجود دارد که سقف آن را از چوب ساخته اند و با شکل های منظم هندسی مرتب کرده اند. در دیگر سوی در و بر پیشانی دهلیز مجلس تاج گذاری پادشاه ساسانی وجود دارد که بر قاب نیم دایره ای به وسیله کاشی های رنگارنگ قرار دارد. پس از گذر از دالان کوتاهی به فضای اصلی باغ می رسیم که دورادور آن را دیوار ای آجری فرا گرفته اند.
مساحت باغ حدود ۱۲۷۰۰۰متر مربع است و ۱۷۰۰۰ متر مربع زیربنا دارد.
عمارت باغ عفیف آباد
تاریخچه
کاخ زیبایی در وسط باغ قرار گرفته که از ساختمان های روزگا ر زندیه و قاجاریه است. البته تاریخچه ی این باغ به روزگارصفویه بر می گردد که به باغ ” گلشن ” معروف بوده است. در آن زمان این باغ از جمله باغهای آباد و مهم شیراز و مقر پادشاهان وقت بوده است . یعقوب خان ذوالقدر – حکمران فارس- در زمان شاه عباس صفوی ، در قسمتی از اراضی این باغ قلعه ای محکم ساخته و برای بنای این قلعه سنگهای گورستان جعفر آباد و مصلی را به کار برده بود. پس از صفویه این قلعه ویران شده و این باغ سالها رونق و آبادانی خود را از دست داد.
در سال ۱۲۸۴هـ.ق (۱۸۶۵م )به فرمان ” میرزا علی محمد خان قوام الملک ” عمارت باغ فعلی احداث شد. وی برای آبیاری درختان باغ قنات ” لیمک ” را که در۱۵ کیلومتری باغ ودر قصر قمشه بود خریداری کرد.
این باغ در اواخر سده ی گذشته ، به خواهر زاده ی قوام الملک – عفیفه خانم – ارث رسید و چون او بهسازی گسترده ای در باغ انجام داد ، از آن پس، باغ را ” عفیف آباد ” نامیده اند.
ساختمان کاخ دو طبقه است.طبقه پایین زیرزمین وسیعی است که آب نمای زیبایی در آن ساخته شده و سمت شرقی آن با پنجره های مشبک و رنگینی پوشیده شده است. در فواصل میان پنجره ها سنگ های گندمک نصب شده که روی آنها نقوشی از گل و بوته حجاری شده است.هم اکنون این طبقه را تبدیل به “موزه ی نظامی ” کرده اند و سلاح های گوناگون در آن به تماشا گذارده اند. در این موزه سلاح های گران بهایی همچون تفنگ فتح علی شاه”، ” ناصرالدین شاه” ، “مظفرالدین شاه قاجاه “،”رضا شاه” و”محمد رضا شاه پهلوی “،سر پرهای هم رزمان ” میرزا کوچک خان جنگلی” و مسلسل” رییس علی دلواری” دیده می شود.جلوی پلکان ورودی نیز ارابه ای ویژه ی تشییع جنازه ی رضا شاه پهلوی و توپ فتح علی شاه قاجار دیده می شود. این طبقه با سه پلکان به طبقه ی دوم راه دارد.
طبقه دوم متشکل از راهرویی بلند است که در دو سوی آن اتاق های زیبا و تودرتو قرار دارد.در میانه ی این طبقه تالار بزرگ و باشکوهی قرار دارد. سقف چوبی تالار ، آراسته به نقش های گل و بوته ، شکارگاه و مجالس بزم و شادی است. دورادور دیوارها گچ بری و مقرنس کاری زیبایی انجام شده است.درها و دریچه های ساختمان از چوب و شیشه های رنگی ، به شیوه ای ماهرانه ساخته شده اند. بیشتر درها و دریچه ها از نوع ارسی هستند. این طبقه را ” موزه ی عبرت ” نام نهاده اند. موزه ی عبرت شامل اتاق های همایش ، رخت کن ، نشیمن ، مطالعه ، سالن پذیرایی و قمارخانه است. در کف اتاق ها فرش های گران بها جای داده اند. پیانوی شخصی ” فرح پهلوی” که در جشن ۲۵۰۰ساله ی شاهنشاهی استفاده می شده از دیگر اشیای گران بهای این موزه است.
در پیشانی عمارت صحنه ای از تاجگذاری یکی از پادشاهان ساسانی در حالی که موبدی تاج سلطنتی را به وی هدیه می دهد با کاشی تصویر شده است . در دو طبقه ساختمان حدود ۳۰ اتاق تالار وجود دارد. در شمال و جنوب تالار دو بخاری از سنگ مرمر تراشیده و نصب شده است.
ورودی اصلی بنا در جانب شمال است که با کمک پلکان سنگی به تالارسرپوشیده ای منتهی می گردد. نمای شرقی عمارت شامل ایوان بزرگ و زیباست که در تمام طول بنا امتداد دارد. این نما از بیرون به وسیله ستون های آجری و گچی از هم مجزا شده اند. نمای غربی عمارت نسبت به قرینه آن در شرق بسیار ساده است. ایوان جنوبی نیز از نظر تزیینات بنا و دکوراسیون، تقریبا” شبیه ایوان شمالی است بجز این که در رشته پلکان شرقی – غربی حیاط را به طبقه دوم منتقل می کند.
درجلو ایوان بزرگ عمارت نیز چهار ستون بلند ساخته شده است. سقف ایوان با قطعات چوبی پوشیده شده است و روی آنها با رنگ و روغن نقاشی شده. سر ستون های ایوان گچ بری شده اند و در بالای آنها گل ها به تقلید از نقوش تخت جمشید گچ بری شده است.
همچنین در جلو عمارت حوض وسیعی دیده می شود که خیابان اصلی باغ از جلو حوض شروع می شود. تمام خیابان های باغ پر از درختان سرو ، کاج ، چنار، صنوبر و نارنج است و باغچه ها دارای آب نماهابی زیبایی می باشند.
قهوه خانه ی سنتی باغ عفیف آباد
این قهوه خانه در سمت راست در ورودی باغ واقع شده و در حیاط آن درخت نارنج و حوض کوچکی قرار دارد. سالن قهوه خانه ، دارای شش حجره است که بر هر کدام نقشی کشیده اند. این نقش ها عبارتند از:” داستان ضحاک و کاوه ی آهنگر”، ” داستان زال و سیمرغ “،” نبرد رستم و سهراب “،” نبرد تهمتن و دیو سفید ” و ” نبرد رستم و اسفندیار”.
دیوارهای قهوه خانه از آجر ساخته شده و کاشی کاری اندکی در آن دیده می شود. در میان سالن قهوه خانه حوضی کوچک دیده می شود که ستون میانی سالن در آن قرار دارد.
حمام خزینه ای
از بناهای باغ حمام آن است که در جانب غرب ساختمان ورودی و پشت دیوار قرار دارد.حمام قدیمی باغ گلشن در پشت بام دارای مناره و قبه است. این حمام دارای دو خزینه ی آب سرد و گرم می باشد. از قرار دادن یک عدد دیگ مسی در خزینه ، آب گرم فراهم می شده است . در دیوارهای خزینه ، نقش های برجسته ای به چشم می خورد که عبارتند از: تصویر” فرهاد در کوه بیستون ” ، ” دیدار مردم با خسرو پرویز ساسانی ” ، ” صحنه ی ورودی حضرت یوسف به جمع زنان مصری” و … .
باغ عفیف آباد در سال ۱۳۴۱ توسط ارتش از فرح پهلوی خریداری شد.از سال ۱۳۴۸ به بعد زیر نظر سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شد .در سال ۱۳۷۰ همزمان با روز ارتش به عنوان موزه نظامی شماره ی ۲ بازگشایی گردید و اکنون تحت اختیار سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران است.این باغ که معماری آن آمیزه ای از ویژگی های معماری دوران هخامنشی، ساسانی و قاجاریه است ذیل شماره ۹۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
عکس : امین آل شمس
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد
[codepeople-post-map]
باغ عفیف آباد باغ بسیار زیبایی می باشد ولی متاسفانه ورودی خیابان باغ از سمت مخالف توسط رانندگانی که از طرف میدان سنگی می آیند بسیار خطرناک شده , رانندگان بدون توجه به سمت خیابان باغ میپیچند که بسیار خطرناک می باشد و حتما مسیولین باید رسیدگی کنند