کاوش باستان شناسی در محوطه باستانی پاسارگاد به کشف تراشه‌های زائد حاصل از ساخت مکعب‌های سنگی زندان سلیمان، سفال شاخص هخامنشی و نیز سرپیکان سه پره مفرغی از همان دوره منتهی شد.
به گزارش شیراز ۱۴۰۰ به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، «علی موسوی» سرپرست کاوش در «محوطه باستانی پاسارگاد» با اشاره به کشف تراشه‌های زائد حاصل از ساخت‌وسازهای دوره‌ی هخامنشی گفت: کاوش‌های جامع و گسترده‌ی باستان‌شناسی در «محوطه باستانی پاسارگاد» پس از گذشت بیش از ۵۰ سال از سر گرفته شد و این طرح جامع در محوطه پاسارگاد با هدف مطالعه‌ی فراگیر آثار باستانی از دوران پیش از تاریخ تا سده‌های هفتم و هشتم هجری به مدت پنج سال پیش‌بینی شده است.
او در ادامه افزود: یافته‌های کاوش در این فصل شامل تراشه‌های زائد حاصل از ساخت مکعب‌های سنگی «زندان سلیمان»، سفال شاخص هخامنشی و نیز سر پیکان سه‌پره مفرغی از همان دوره است که کشف این بقایا در نهشته‌های کاوش شده در این تپه، به خوبی نشان از قدمت آثار کشف شده از دوره هخامنشی دارد. محوطه‌ی باستانی پاسارگاد نخستین و کهن‌ترین سکونتگاه سلطنتی سلسله هخامنشی در فارس است که تاریخ بنیان آن به دوره‌ی فرمانروایی کوروش بزرگ در قرن ششم پیش از میلاد می‌رسد.
موسوی ضمن اظهار امیدواری برای مشخص شدن کل مجموعه و چگونگی ارتباط آن با برج سنگی در فصل بعدی پلان گفت: تفسیر و شناخت دقیق ماهیت آثار یاد شده در این مرحله هنوز زود است، اما نقشه کنونی مجموعه با بخش‌هایی از «تخت جمشید» و حتی با آثار معماری خشتی محوطه‌هایی چون گودین تپه قابل مقایسه است.
این باستان‌شناس اضافه کرد: محوطه میراث جهانی پاسارگاد در محلی به نام دشت مرغاب در ۱۳۰ کیلومتری شمال شیراز، نزدیک به سرحدات شمالی استان فارس قرار دارد و در مجموع بیش از ۵۰ اثر تاریخی در محوطه میراث جهانی پاسارگاد و پیرامون آن قرار دارد که شامل بقایای سکونت‌گاه‌های پیش از تاریخی تا استقرارگاه‌های اسلامی در سده‌های ششم و هفتم هجری است.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش فصل نخست فعالیت‌ها در محدوده ویرانه‌های برج سنگی معروف به «زندان سلیمان» را با هدف روشن کردن ابهامات درباره‌ی ماهیت و کاربرد آن در دوره هخامنشی عنوان کرد و ادامه داد: بنای معروف به «زندان سلیمان» شامل بقایای دیواری به بلندی ۱۴ متر در شمال محدوده کاخ‌ها قرار دارد. این دیوار در اصل باقیمانده یک برج سنگی چهار ضلعی مسقف بوده که بر اثر استفاده از سنگ‌های آن در ساخت بناهای متاخر به این شکل درآمده است.
موسوی همچنین اضافه کرد: مقایسه این برج سنگی با بنای مشابه دیگری موسوم به «کعبه زرتشت» در نقش رستم، نشانگر این است که هر دوی این ساختمان‌ها که هنوز کاربرد دقیق آنها نا معلوم است، بسیار شبیه به همدیگر بوده و شاید کاربرد یکسانی نیز داشته‌اند. بر طبق سنگ نبشته شاپور اول ساسانی، برج سنگی «کعبه زرتشت دژنبشت» نامیده شده که شاید به محل نگهداری اوستای مقدس هم اشاره داشته است؛ از آنجا که این کاربری برای بنا در دوره هخامنشی قطعی نیست، غیر از فرض یاد شده کاربری آرامگاهی و نیز معبد برای این بنا پیشنهاد می‌شود.
این باستان‌شناس اظهار کرد: به منظور یافتن پاسخی درخور، برای شناسایی هویت واقعی بنا، این گروه باستان‌شناسی تصمیم گرفت تا تپه‌ی کوتاهی که در جنوب‌شرق بنای زندان واقع است را کاوش کند که پیوند این پشته با برج سنگی به وضوح در نقشه اولیه محوطه و تصاویر قدیمی هوایی نیز دیده می‌شود.
او همچنین با بیان اینکه بررسی‌های ژئوفیزیک سال‌های اخیر در حوالی بنا، از احتمال وجود ساختمانی به شکل دروازه شواهدی خبر داد، اذعان کرد: البته پی بردن به آثار معماری نهفته و چگونگی ارتباط بنا با تپه جنوبی بدون انجام کاوش ممکن نبود؛ ما کاوش در محدوده برج سنگی را از اهداف اصلی برنامه طرح جامع باستان‌شناسیپاسارگاد که قریب به یقین در مجموعه بزرگتری قرار داشته و به محدوده چهارباغ متصل بوده است، می‌دانیم.
موسوی با بیان اینکه «کاوش در مرکز و دامنه شمالی تپه، آثار معماری منظمی با نقشه متقارن نمایان کرد» گفت: کاوش‌ها در این فصل به نتایج غیر مترقبه‌ای از جمله کشف آثار معماری متفاوتی با بناهای شناخته شده هخامنشی در محوطه منتهی شد.
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه دیوارها همگی از گل کوبیده یا چینه ساخته شده و دارای زوایای راست گوشه هستند، اظهار کرد: این دیوارها فضاهای مستطیل شکلی را ایجاد می‌کنند که شبیه دالان‌های دراز انباری است و درون این فضاهای معماری در دو مرحله با سنگ پرشده‌اند.
وی با بیان اینکه «با ایجاد یک گمانه پیشرو در مرکز تپه مشخص شد که دیوارهای چینه ای روی یک شالوده مستحکم ساخته شده است» ادامه داد: این شالوده عبارت است از خرده سنگ و خاک ماسه‌دار که به ضخامت ۳ متر در زیر بنا انباشته و کوبیده شده است.
