خیابانی که موزه‌ای به قدمت تاریخ شیراز است/ باغ ایلخانی یادگار دوران قاجاریه با درختانی کهنسال

یکی از ده‌ها گذری که در شیراز هر مسافری را مجذوب تاریخ و فرهنگ این شهر می‌کند، خیابان یا محله قاآنی شمالی است که حد فاصل دروازه کازرون تا چهارراه مشیر را فرا می‌گیرد و در میان شیرازی‌های اصیل به «قانی کهنه» معروف استو به واسطه قدمت و بناهایی که در آن واقع شده می‌توان از این خیابان به عنوان موزه تاریخ شیراز یادکرد.

به گزارش شیراز۱۴۰۰ به نقل از خبرنگار مهر، این گذر تاریخی که در میان بافت مرکزی شیراز قرار دارد از دیدنی‌هایی برخوردار است که می‌توان بخشی از گردشگران داخلی و خارجی را به آن دعوت کرد تا افزون بر استفاده از فضای فرهنگی با تاریخ شهری آشنا شوند که هر گوشه آن موزه‌ای است.

محله قاآنی یکی از محله‌های قدیمی شیراز قرار دارد. این محدوده از شمال غرب به خیابان وصال، از شمال شرق به خیابان منوچهری، از جنوب شرق به خیابان قاآنی شمالی (کهنه) و از جنوب غرب به خیابان مشیر شرقی (کهنه) منتهی می‌شود و با وسعتی حدود ۱۹. ۸ هکتار نزدیک به ۷۰۰ خانوار را در خود جای داده است.
نخستین توسعه‌های شهری در خارج از حصار شهر قدیمی در منطقه باغ حوض صورت گرفت که مشیرالملک در سال ۱۲۶۰ اقدام به احداث باغ بزرگی نمود که به باغ نو مشیر معروف بود. در سال‌های بعد پس از تفکیک این باغ و شروع ساخت و ساز در آن توسط وراث مشیرالملک سایر خانواده‌های متمول نیز اقدام به احداث بنا در کنار آن کردند و همین امر سبب احداث نخستین خیابان‌های نوین شهری در شیراز برای دسترسی به منازل مسکونی (باغ شهری) شد.

از جمله این خیابان‌های می‌توان به خیابان قاآنی، منوچهری، وصال اشاره نمود. خیابان قاآنی در اواخر دوره قاجار شروع به شکل گیری می‌کند و با آمدن ماشین در دوره پهلوی اول به طور کامل شکل می‌گیرد.

از نظر قدمت احداث، خیابان منوچهری بعد از خیابان قاآنی احداث شده و قدمتی بیش از ۸۰ سال دارد.

باغ ایلخانی یادگار دوران قاجاریه با درختانی کهنسال

در خیابان قاآنی شمالی از شمال به باغ ایلخانی راه دارد. باغ ایلخانی از بناهای محمدقلی‌خان ایلخانی خان ایلخانی قشقایی است و در نزدیکی بقعه بی‌بی دختران واقع شده‌است. این باغ یکی از باغ‌های دوران قاجار و دارای درختان تنومند کهنسال و عمارت قدیمی عالی است.

باغ ایلخانی که هم از نظر دسترسی به خیابان و هم به لحاظ معماری و تاریخی بهترین گزینه محسوب می‌شود برای محور توسعه گردشگری در شیراز (محله سنگ سیاه) انتخاب شد. مرمت و بهسازی محور گذر سنگ سیاه به عنوان
یکی از محورهای مهم بافت تاریخی شیراز از سال ۷۹ شروع شد و با توجه به وجود بناهای تاریخی ارزشمند در این محور همچنان ادامه دارد.

محله سنگ سیاه شیراز، حدفاصل خیابان‌های شهید دستغیب و دروازه کازرون قرار داشته و بناهایی همچون مجموعه ایلخانی، بقعه بی‌بی دختران، مجموعه مشیر، بقعه سیدتاج الدین غریب، کلیسای ارامنه، آرامگاه سیبویه و بسیاری از منازل و ساختمان‌های تاریخی در این محدوده قرار دارد.

درمانگاه نمازی در میان بناهای تاریخی قاآنی همچنان پابرجا

از سویی نیز یکی دیگر از بناهای تاریخی که از جمله موقوفه‌های زنده یاد محمد نمازی، چهره جاودانه و به یادماندنی شیراز است در خیابان قاآنی شمالی هر رهگذری را به این اندیشه وا می‌دارد که این خیر بزرگ برای هر گوشه شیراز یادگاری به جای گذاشته که هنوز در خدمت رسانی به مردم فعالیت دارد. از جمله مرکز بهداشتی درمانی نمازی که بخشی از شبکه بهداشت شهرستان شیراز است و مستقل از بیمارستان بزرگ نمازی به کار مشغول است.

درمانگاه نمازی مربوط به دوره پهلوی اول است و در شیراز، ضلع غربی خیابان قاآنی کهنه واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۰۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.