نوروز ۹۶ را میهمان ما در پایتخت فرهنگی ایران باشید : راهنمای کامل سفر به شیراز

باز هم نوروزی دیگر و باز هم نگین درخشان تاریخ، فرهنگ و گردشگری ایران آماده میزبانی از گردشگران نوروزی می‌باشد. به گزارش شیراز۱۴۰۰، دیار پرافتخار فارس و شهر تاریخی شیراز به عنوان پایتخت فرهنگی کشور که بیش از ۳۳ درصد از آثار تاریخی و گردشگری کشور را در خود جای داده است، در نوروز ۹۶ نیز همانند سال‌های گذشته آماده میزبانی از خیل عظیم گردشگرانی می‌شوند که به مهد تاریخ و تمدن ایران زمین سفر می‌کنند. فارس و شیراز نه تنها برای جاذبه‌های گردشگری و تاریخی مورد استقبال همطونان به عنوان مقصد نوروزی قرار می‌گیرند، بلکه طبیعت بکر و ۴ فصل استان نیز خود دلیلی موجه برای سفر گردشگران به این خطه است. در این مطلب تلاش شده به مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر شیراز اشاره شود تا همطونان با دید بازتری نسبت به انتخاب مکان‌های مورد بازدید اقدام کنند.

جاذبه های گردشگری کلانشهر شیراز : 

دروازه قرآن
در دوران دیلمیان، در میانه تنگ الله اکبر و در میان کوه‌های باباکوهی و چهل مقام، تاق مرتفعی به صورت دروازه ساخته شده بود که بنیانگذار آن را عضدالدوله دیلمی می‌دانند. بنای نخستین دروازه قرآن از سنگ و گچ بوده است. وی پس از ساختن دروازه، دستور داد تا قرآنی بزرگ معروف به قرآن «هفده من» بر بالای آن قرار دهند تا کاروان‌ها به سلامت از زیر آن گذشته و به راه خود ادامه دهند. از زمان قرار دادن قرآن، این دروازه به دروازه قرآن مشهور شد و تاکنون به این نام باقی مانده است. این قرآن دو جلدی، مربوط به دوران تیموریان است و با خطوط ثلث و محقق منسوب به ابراهیم سلطان نوشته شده است.بنای کنونی دروازه قرآن در سال ۱۳۲۷ هجری قمری به کوشش یکی از بازرگانان نیکوکار شیرازی به نام «حسین ایگار» معروف به «اعتمادالتجار» دوباره ساخته شد. آرامگاه بانی این دروازه در قسمت شرقی آن قرار دارد. دروازه قرآن در ورودی شمالی شیراز از سمت اصفهان و تهران قرار دارد.

دروازه قرآن و پارک خواجو

مجموعه فرهنگی سعدی
مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله شیرازی مشهور به «سعدی» در اوایل سده هفتم هجری قمری در شیراز به دنیا آمد. سعدی شیرازی، بزرگ‌ترین شاعری است که پس از فردوسی در آسمان ادب فارس درخشیده است و هنوز نیز می‌درخشد. وی در سال ۶۹۰ هجری قمری در شیراز درگذشت.نخستین جهانگردی که از آرامگاه سعدی نام برده، «ابن بطوطه» جهانگرد مراکشی است که در سال ۷۴۸ هجری قمری؛ یعنی ۵۷ سال پس از مرگ سعدی از آرامگاه وی بازدید کرده است.
بر پایه مدارک موجود، آرامگاه سعدی در سده گذشته بار‌ها تعمیر و بازسازی شده است. کریم‌خان زند در سال ۱۱۸۷ هجری قمری آن را از نو بنا کرد. وی بنایی آجری و دو طبقه بنا کرد که دو اتاق در دو سوی آن قرار داشت. مزار سعدی در اتاق شرقی در طبقه زیرین آن قرار داشت و دور آن نرده‌های چوبی و منبت‌کاری شده قرار گرفته بود. بعد‌ها اتاق غربی مدفن «شوریده شیرازی» یکی از شاعران بنام سده سیزدهم هجری قمری در شیراز گردید.
بنای نخستین سعدی تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی برپا بود تا اینکه به پیشنهاد انجمن آثار ملی فارس و تلاش علی سامی و علی اصغر حکمت، بنای در خور مقام شامخ سعدی ساخته شد. این بنا دارای گنبدی زیبا است که در جلوی آن ایوانی تالار مانند قرار دارد که توسط هشت ستون سنگی نگه داشته می‌شود.
در بنای جدید، قبر سعدی در میان عمارتی هشت ضلعی با سقفی بلند و کاشی‌کاری شده قرار دارد. در داخل باغ و در محوطه‌ای پایین‌تر از سطح زمین، چشمه آب زلالی در جریان است. در میانه این مکان، حوضچه‌ای قرار دارد که آن را حوض ماهی می‌نامند. بر پایه یک سنت قدیمی، مردم شیراز برای برآورده شدن حاجات خود در حوض ماهی سکه می‌اندازند. آرامگاه سعدی در شرق شیراز، در بلوار سرداران شهید، انتهای بلوار بوستان قرار دارد.

سعدیه

آرامگاه حافظ
خواجه شمس‌الدین محمد ملقب به «لسان‌الغیب» و متخلص به «حافظ» از غزل‌سرایان بنام است که در حدود سال ۷۲۶ هجری قمری در شیراز به دنیا آمد. پدرش بهاءالدین پیش از آنکه بتواند پسرش را سرپرستی و تربیت کند، دیده از جهان فرو بست. حافظ در شیراز به فراگیری دانش پرداخت و نزد استادان نام‌آور آن دوران مانند سید شریف جرجانی و ابو عبدالله قوام‌الدین به فراگیری علوم و ادبیات پرداخت. وی سپس وارد دنیای سیر و سلوک شد و مشرب عرفان اختیار کرد. حافظ همه قرآن را از بر داشته و آن را با چهارده روایت می‌خوانده؛ از این رو وی متخلص به حافظ است.حافظ علاقه فراوانی به شیراز داشت؛ از این رو بجز دو سفر کوتاه، در تمام عمر در شیراز اقامت گزید. حافظ در سال ۷۹۱ هجری قمری دیده از جهان فروبست و وی را در مصلای شیراز به خاک سپردند.

حافظ در زمان پادشاهان آل اینجو و آل مظفری زیسته و در اشعار خود به نیکی از آنان یاد کرده است. در مدت عمر ۵۰ تا۶۰ ساله وی، هفت پادشاه در فارس حکمفرمایی کردند. پس از وفات حافظ، در سال ۸۵۶ هجری قمری، کالبد وی در گورستان مصلی به خاک سپرده شد که امروزه از آن قبرستان اثری نیست.محل دفن حافظ تنها یک قبر ساده مشخص بود. در دوره فرمانروایی میرزا ابوالقاسم گورکانی، شمس‌الدین محمد یغمایی وزیر فرمانروا، ساختمان گنبدی بر تربت حافظ بنا کرد و در جلوی آن حوض بزرگی قرار داشت که از آب رکن‌آباد پر می‌شد.
بنای عظیم و با شکوه آرامگاه حافظ در سال ۱۱۸۸ هجری قمری در دوران کریم‌خان زند ساخته شد. این بنا، شامل ایوانی با چهار ستون ضخیم سنگی یکپارچه بود که دو قسمت شمال و جنوب آن باز بود و دو اتاق کوچک در دو گوشه آن قرار داشت. آرامگاه در قسمت شمالی آن قرار می‌گرفت و در بخش جنوبی این مکان باغی بزرگ نمایان بود. بر روی تربت حافظ، سنگی مرمرین به دستور کریم‌خان زند نهاده شد که دو غزل از غزل‌های حافظ به خط حاج آقاسی بیگ افشار بر آن نوشته شده بود. سنگ کنونی‌‌ همان سنگ قبر دوران زندیه است.آرامگاه حافظ در دوران قاجاریه بار‌ها بازسازی گردید. بنای امروزی این آرامگاه به دستور علی اصغر حکمت، وزیر فرهنگ و علی ریاضی رئیس فرهنگ فارس با بهره‌گیری از عناصر معماری زندیه و یادمان‌های حافظ توسط «آندره گدار» معمار فرانسوی، طراحی شد و به اجرا درآمد. آؤامگاه حافظ در خیابان آزادی، حدفاصل چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه قرار دارد.

حافظیه

آرامگاه خواجوی کرمانی
محمود بن علی بن محمود از شاعران بنام سده هشتم هجری قمری است که لقبش «کمال‌الدین ابوالعطا» می‌ باشد و در شعر به «خواجو» تخلص می‌کرده است. وی در سال ۶۸۹ هجری قمری در کرمان متولد شد، سپس در جوانی دیار کرمان را ترک کرده و به شیراز آمد. خواجو در سال ۷۵۳هجری قمری در سن ۶۴ سالگی در شیراز درگذشت.آرامگاه این شاعر بزرگ در قسمت غربی تنگ الله اکبر و مشرف بر دروازه قرآن قرار گرفته است. بر بالای مزار خواجو، سنگ قبری قرار دارد که هیچ کتیبه‌ای بر روی آن نوشته نشده، مگر در بالای سنگ که آیه‌ای از قرآن به خط ثلث بر روی آن حجاری شده است. در بالای سر و پایین قبر، دو ستون سنگی کوچک قرار دارد. کمی بالا‌تر از قبر، سه غار وجود دارد. یکی از غار‌ها محل عبادت و ریاضت خواجو و دیگر زاهدان بوده است. در یکی دیگر از غار‌ها، قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه ابو اسحاق اینجو قرار دارد. در سمت چپ این غار، محرابی سنگی حجاری شده و در کنار این غار نقش برجسته‌ای از جنگ رستم دیده می‌شود که به دستور حسینعلی میرزا در سال ۱۲۱۸هجری قمری حک شده است.

آرامگاه خواجوی کرمانی

ارگ کریم‌خانی
ارگ کریم‌خانی، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بنای دوران زندیه است که در سال ۱۱۸۰ هجری قمری به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. این ارگ، مرکز حکومتی کریم‌خان و خاندان زند و همچنین محل سکونت آنان بوده است. این ساختمان با زیر بنای ۴۰۰۰ متر مربع و در زمینی به گستردگی ۱۲۸۰۰م‌تر مربع بنا شده است.دیوار‌های آجری این بنا، ۱۲ متر ارتفاع دارند و در هر چهار گوشه ارگ، برجی به ارتفاع حدود ۱۵ متر قرار دارد. بر روی بدنه دیوار‌ها و برج‌ها، نگاره‌های ساده و زیبای آجری دیده می‌شود. بر سردر ارگ، صحنه نبرد کشته شدن دیو سفید به دست رستم به صورت کاشی‌کاری هفت رنگ نقش بسته است. این کاشی‌کاری در دوران قاجاریه به ارگ افزوده شده است.
یک هشتی، ورودی ارگ را تشکیل می‌دهد که از یک سو به حیاط خلوت و از سویی دیگر، به محوطه داخلی ارگ راه پیدا می‌کند. ارگ دارای شاه‌نشین شمالی (زمستان‌نشین)، شاه‌نشین جنوبی (تابستان‌نشین) و ساختمان غربی چهار فصل است. برخلاف نمای بیرونی، ساختمان داخلی ارگ از نمای زیباتری برخوردار است.داخل اتاق‌ها با نقش‌های اسلیمی، ترنج و گل و مرغ تزئین شده است. پس از سرنگونی حکومت زندیه و روی کار آمدن سلسه قاجار، ارگ به دارالحکومه تبدیل شد و به مکانی برای استقرار والیان و حاکمان فارس تبدیل گردید و تا اوایل سلطنت پهلوی به عنوان زندان مورد استفاده قرار می‌گرفت. این مجموعه در کنار میدان شهرداری شیراز قرار گرفته است.

ارگ کریمخانی

چاه مرتاض علی
بنایی که در یکی از ارتفاعات شمالی شهر شیراز، نزدیک به دروازه ورودی (دروازه قران) قرار دارد، مشهور است به چاه مرتاض علی (یا شاید مرتضی علی) و می‌گویند محل عبادت زاهدی به نام مرتاض علی شاه بوده. وسعتگاهی است که چند اطالق ازسنگ وگچ در آن ساخته ودوآب‌انبار بزرگ نیز پرداخته‌اند و اطاقی هم یک دربی داردکه اندرونش وسیع است. درآن اطاق روبروی درب طاق کاشیکاری وآیات و احادیثی بر آن‌ها نوشته‌اند. در آن چندپله است که چون پائین روندبه صفحه‌ای می‌رسند کوچک و تاریک که جز به مدد چراغ نتوان رفت بوریائی فرش آن صفه است و آن محل نماز و مقام نیاز است. مردم می‌گویند قدمگاه حضرت مرتضی علی (ع) است بعضی راگمان این است که آنجا در قدیم دخمه و معبد پارسی‌ها (زردشتی‌ها) بوده. ساختمان بنا از سنگ و گچ ساخته شده و ایوان‌ها با طاقهای هلالی کوتاهی به ورودی دخمه ختم می‌شوند. تنها تاریخی که می‌توان در این بنا مشاهده کرد در کتیبه درج شده بالای ورودی دخمه و ۱۲۵۳ هجری قمری است که احتمالا مربوط به کتیبه بالای ورودی دخمه می‌شود و طاق‌ها و ایوانهای روبنا بعدا ساخته شده است. اینکه این گودال چگونه به وجود امده است جای تحقیق دارد و احتمالا غار یا چاه طبیعی بوده است.

چاه مرتاض علی

باغ ارم
باغ ارم یکی از مشهور‌ترین باغ‌های شیراز است که در شمال شیراز و در خیابان ارم جای دارد. پیشینه این باغ به دوران سلجوقی بازمی‌گردد و در تمام دوران آل اینجو پا برجا بوده است. در دوران زندیه، کریمخان زند در سازندگی و بهسازی این باغ اقداماتی انجام داد.در اواخر دوران زندیه و اوایل دوران قاجار این باغ به مدت ۷۵ سال به دست سران ایل قشقایی افتاد. در روزگار پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، حسنعلی‌خان نصیرالملک، ساختمانی زیبا در آن پی‌ریزی کرد اما با مرگ وی در سال ۱۳۱۱ هجری قمری، خواهرزاده او ابوالقاسم‌خان (نصیرالملک دوم) امور باغ را برعهده گرفت و ساختمان نیمه‌کاره دایی خود را کامل کرد و آن را به نحو شایسته‌ای به پایان رساند که تاکنون باقی مانده است.
این بنای ارزشمند را حاج محمد حسن، معمار برجسته دوران قاجار ساخت. پس از آن باغ به دلیل بدهی مالکان به تصرف دولت درآمد و به دانشگاه شیراز واگذار شد. این باغ در بین سال‌های ۱۳۴۵ تا۱۳۵۰ خورشیدی بازسازی شده و در سال ۱۳۵۹ خورشیدی به باغ گیاه‌شناسی تبدیل گردید.
برجسته‌ترین ویژگی این بنا، ایوان مرکزی دو طبقه آن است. در قسمت بالایی این بنا، هلالی وجود دارد که بر روی آن نقوش کاشی‌کاری شده شامل شخصیت‌های تاریخی، ادبی و اسطوره‌ای است که به گونه زیبایی به نمایش گذارده شده‌اند. در میان این شخصیت‌ها، می‌توان به نقش ناصرالدین شاه سوار بر اسب سفید، حضرت سلیمان (ع)، یوسف و زلیخا، داستان‌های فردوسی و نظامی و نقش داریوش هخامنشی اشاره کرد. بر روی ازاره‌های عمارت، اشعاری از سعدی، حافظ و شوریده شیرازی به خط نستعلیقِ میرزا علی نقی، خطاط دوران قاجار کار شده است.

باغ جهانی ارم در یک روز گرم تابستانی

باغ عفیف‌آباد
یکی از قدیمی‌ترین و زیبا‌ترین باغ‌های شیراز، باغ عفیف‌آباد است که آن را باغ گلشن نیز می‌نامند. این باغ با گستره‌ای بیش از ۱۲۷۰۰۰ متر مربع، در جنوب خیابان قصردشت و در انتهای خیابان عفیف‌آباد قرار دارد. باغ عفیف‌آباد در دوران صفویه یکی از باغ‌های آباد شیراز بوده است. در سال ۱۲۸۴ هجری قمری، میرزا علی‌خان قوام‌الملک، زمینِ باغ را از مالک آن خرید و اقدام به نوسازی باغ و ساختن عمارتی زیبا در آن کرد. وی قنات «لیمک» را که در ۱۵ کیلومتری باغ و در محل قصر قمشه وجود داشت را برای آبیاری کردن باغ خریداری کرد.
در واپسین روزهای قاجاریه، این باغ به دست خواهرزاده بانی، «عفیفه خانم» همسر فرمان‌فرما رسید و چون بهسازی‌های گسترده‌ای در آن پدید آورد، پس از آن باغ گلشن به باغ عفیف‌آباد شهره شد. این باغ از شاهکارهای معماری دوران زندیه و قاجاریه به شمار می‌آید. وارثان باغ در روزگار پهلوی آن را به فرح پهلوی هدیه دادند تا اینکه در سال ۱۳۴۰ خورشیدی، ارتش در مزایده خرید باغ برنده شده و آن را خریداری کرد.
پس از انقلاب اسلامی، به کوشش سازمان عقیدتی سیاسی و همکاری ارتش جهموری اسلامی، این باغ به موزه نظامی تبدیل شد. از سلاح‌های عتیقه موجود در این موزه می‌توان از تفنگ‌های فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه قاجار، رضاخان، محمد رضا پهلوی و همچنین تفنگ‌های رزمندگان و دلاوران نهضت جنگ مانند تپانچه دکتر حشمت و مسلسل رئیس علی دلواری نام برد. سقف چوبی و هندسی تالار، دارای نقاشی‌های گل و بوته، شکار و مجالس بزم و رزم می‌ باشد.
اکنون از این عمارت به عنوان موزه نظامی ارتش و موزه عبرت استفاده می‌شود.

باغ عفیف آباد

باغ دلگشا
باغ دلگشا در نزدیکی آرامگاه سعدی و در غرب خیابان بوستان جای گرفته است. نزدیک بودن این باغ به کوه قلعه بندر، باعث شده که برخی از پژوهشگران، پیشینه این باغ را به دوران کهن نسبت دهند. این باغ با گستردگی ۵/۷ هکتار از زیبا‌ترین گردشگاه‌های شیراز به شمار می‌رود. باغ دلگشا در دوران صفویه و نادرشاه افشار، آباد بوده است اما در شورش تقی‌خان، حاکم وقت شیراز در سال ۱۱۵۰ هجری قمری، بیشتر باغ‌های شیراز از جمله باغ دلگشا رو به ویرانی گذاشت. کریم‌خان زند این باغ را بازسازی کرد و به جای درختان از بین رفته، دوباره درخت کاشت. پس از او لطفعلی‌خان زند، باغ را بهسازی کرد و در پایان سلطنت فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۲۳۶ هجری قمری، شاهزاده رضا قلی میرزا حاکم فارس این باغ را از مالکش خریداری و پس از بهسازی، کاخی با شکوه در آن ساخت. وی نام این کاخ را «فین» یا «کلاه فرنگی» گذاشت.
پس از او میرزا علی اکبرخان قوام‌الملک و فرزندش میرزا فتحعلی‌خان صاحب دیوان در سال ۱۲۶۶ هجری قمری این باغ و ساختمان آن را بازسازی کردند. او حمامی در سمت شرق باغ ساخت و پانصد اصله درخت نارنج، چند اصله خرمای شاهانی جهرمی و انواع گل‌های زینتی در آن کاشت. این باغ از زمان صاحب دیوان همچنان در دست خاندان قوام‌الملک شیرازی قرار داشته و آخرین صاحب باغ، خانم خورشید کلاه قوامی معروف به «لقاءالدوله» دختر قوام‌الملک بوده است. در سال ۱۳۴۸ خورشیدی شهرداری آن را خریداری کرد و هم اکنون به عنوان بوستانی عمومی مورد استفاده همگان می‌ باشد.

پارک کوهستانی بوستان

این پارک زیبا در بلوار بوستان، ورودی آرامگاه سعدی قرار دارد.

پارک کوهستانی بوستان

باغ نظر (موزه پارس)
باغ نظر یکی دیگر از شاهکارهای دوران زندیه می‌ باشد که بین سال‌های ۱۱۷۹ تا ۱۱۹۳ هجری قمری ساخته شد و این باغ در نزدیکی ارگ کریمخان در میدان شهرداری قرار دارد. این مکان به نام‌های باغ موزه، باغ حکومتی، عمارت کلاه فرنگی و آرامگاه کریم‌خان زند نیز مشهور است. این عمارتِ هشت ضلعی در زمان کریم‌خان زند محل پذیرایی میهمانان داخلی و خارجی و مرکز عمده تشریفات سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
عمارت کلاه فرنگی باغ نظر دربرگیرنده یک تالار مرکزی و چهار شاه‌نشین جانبی است. در سال ۱۲۰۶ هجری قمری آقا محمدخان قاجار، جسد کریم‌خان زند را که در شاه‌نشین شرقی به خاک سپرده شده بود را به تهران منتقل کرده و در زیر راه پله‌های کاخ گلستان، محل رفت و آمد دائمی خود دفن کرد.
تا سال ۱۳۱۵ خورشیدی اطلاع درستی از جای اصلی قبر در دست نبود. در‌‌ همان سال، هنگام تعمیر بنای کلاه‌فرنگی در شاه‌نشین شرقی موزه، قبر ساخته شده‌ای نمودار شد که خالی از اسکلت بود و تنها شامل تکه‌های مختصر چرمی بود. اکنون قبر بازسازی شده در محل شاه‌نشین شرقی قرار دارد.
باغ نظر در اوایل دوران قاجار نیز مورد توجه فرمانروایان قاجار بود. در سال۱۲۳۰ هجری قمری، حسین علی میرزا (پسر فتحعلی شاه قاجار) حاکم فارس این باغ را مقر حکومت خود قرار داد و در شمال غربی آن، عمارتی زیبا به نام «کاخ همایون» ساخت و قسمت‌هایی از آن را به نام عمارت «باغ خورشید و آیینه» نام‌گذاری کرد. هم اکنون از این عمارت اثری نیست. این مجموعه در سال ۱۳۱۵ خورشیدی به موزه پارس تبدیل شد.

باغ جنت

این باغ زیبا و بزرگ در غرب شیراز قرار گرفته و به عنوان کمپ میهمانان نوروزی مورد استفاده قرار می گیرد.

باغ جنت

باغ جهان نما
باغ جهان‌نما یکی از باغ‌های قدیمی و تاریخی شیراز است که با گستره حدود ۴۰۰۰۰ متر مربع، در ضلع شمالی چهار راه حافظیه و در ضلع شرقی خیابان حافظ جای گرفته است. این باغ از دوران آل مظفر و آل اینجو تا دوران صفویه سرسبز و آباد بوده است.
این باغ در سال ۱۱۸۵ هجری قمری به دستور کریم‌خان زند بازسازی شد. درون باغ، عمارتی هشت ضلعی همانند عمارت کلاه فرنگی باغ نظر ساخته شده و در چهار گوشه آن، چهار شاه‌نشین با اتاق‌های دو طبقه بنا شده است. در داخل عمارت، حوضی هشت گوشه از سنگ مرمر یکپارچه با فواره‌ای سنگی در میان آن، قرار دارد. تزئیناتی که به صورت نقاشی در داخل عمارت وجود دارد بسیار با شکوه و ارزنده است.
این باغ در دوران قاجار، محلی برای پذیرایی از میهمانان حکومتی بوده است.

خانه زینت‌الملک
در ضلع غربی نارنجستان قوام، عمارت زیبایی قرار دارد که به خانه زینت‌الملک مشهور است، این خانه در خیابان لطفعلی خان قرار دارد. این خانه محل سکونت زینت‌الملک قوامی (دختر قوام‌الملک چهارم) بوده است. ورودی این بنا به شکل زیبایی مقرنس‌کاری شده است. با عبور از یک هشتی، وارد حیاط خانه می‌شویم که دارای حجاری‌های سنگی و مشبک‌کاری است. هر یک از اضلاع این ساختمان با توجه به موقعیت فصلی، کاربرد خاص خود را داشته و مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تالار اصلی این خانه در ضلع غربی آن قرار دارد که با نقاشی و آیینه‌کاری هنرمندان از دوران قاجار تزئین شده است.

خانه زینت الملک

نارنجستان قوام
ساخت نارنجستان قوام توسط علی محمدخان قوام‌الملک دوم در سال ۱۲۹۰ هجری قمری آغاز و در سال ۱۳۰۵ هجری قمری توسط فرزندش محمد رضا خان قوام‌الملک به پایان رسیدکه این اثر تاریخی و گردشگری در خیابان لطفعلی خان قرار دارد. این باغ محل حکومت خاندان قوام‌الملک و همچنین برای تشکیل جلسات عمومی و نشست‌های بزرگان و اشراف در دوران قاجار مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این باغ به دلیل داشتن درختان نارنج فراوانش به «نارنجستان» معروف شده است. مساحت کل نارنجستان ۳۰۸۵ متر مربع است که حدود ۹۴۰ متر آن زیربناست. عمارت نارنجستان دربرگیرنده دو طبقه و یک طبقه زیرزمین است. ساختمان بیرونی نارنجستان به وسیله تونلی به اندرونی خانه زینت‌الملک متصل می‌شده است. نارنجستان مدت‌ها محل اقامت خاندان قوام بود و در دهه چهل از سوی ابراهیم قوام به دانشگاه شیراز واگذار شد. این مجموعه پس از انقلاب اسلامی بازسازی شد و هم اینک به عنوان موزه مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد.

بازار وکیل
بازار وکیل یکی دیگر از شاهکارهای معماری و بی‌مانند دوران زندیه است. این بازار در حدود سال‌های ۱۱۸۰ هجری قمری به سبک بازار قیصریه لار (که مربوط به دوران صفویه است) ساخته شده است. راسته غربی چهارسوق (محل تقاطع دو رشته تاق بزرگ را چهار سوق می‌نامند) دارای ۷۴ اتاق ضربی و خوش سیماست که سقف دراز بازار را پوشش می‌ دهند و از بیرون چشم‌انداز جالبی همانند کوهان ش‌تر را پدید آورده‌اند. ارتفاع بیش از ۱۰ متر سقف و نورگیری تاق‌ها که در زمستان هوای بازار را گرم و در تابستان خنک نگه می‌دارند، از دیگر ویژگی‌های این بازار است. کریم‌خان زند برای آسودگی بازرگانان و مسافران و همچنین رونق اقتصادی بازار، بناهای دیگری همانند کاروانسرا، گمرک، انبار کالا و… را به بازار افزود. این بازار در خیابان طالقانی قرار دارد.

سرای مشیر
سرای مشیر مربوط به دوران قاجار بوده و از ساخته‌های میرزا ابوالحسن‌خان مشیرالملک در سال ۱۲۸۸ هجری قمری است. سردر بلند این بنا با لوح مرمرین آراسته شده که تاریخ ساخت بانی و چگونگی وقف آن را توضیح داده است. این سرا دارای حیاط وسیعی است و در میان آن حوض سنگی زیبایی ساخته شده است. تالار هشت ضلعی این سرا از زیبا‌ترین بناهای مجموعه سرای مشیر است که در ضلع شمالی آن قرار گرفته و با گنبدی مزین به کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری استوار گردیده است. این مکان محلی برای عرضه صنایع دستی و سنتی می‌ باشد. سرای مشیر در داخل بازار وکیل قرار دارد.

سرای مشیر

موزه آب انبار وکیل

موزه آب انبار وکیل ور ضلع شرقی ارگ کریمخان قرار گرفته و این آب انبار یک مخزن چهار گوش و تاق دار دارد که سقف آن بر چهار ستون ضخیم سنگی استوار است. از طریق یک پلکان سنگی می‌تواند به سطح آب این مخزن برسد. در بالای آب انبار بادگیری قرار دارد که با طرح‌های آجری تزیین شده است.

موزه فرش (خانه تاریخی صدق آمیز)
این موزه که در نزدیکی موزه تاریخی فارس در خیابان لطفعلی خان زند قرار گرفته، شامل مجموعه‌ای کم نظیر از دستبافت‌های عشایر استان فارس می‌باشد که در طول ۳۰ سال گذشته به همت آقای احمد کاظمی مالک این آثار جمع آوری گردیده و در زمستان سال ۱۳۸۶ با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارسی در این مکان در معرض دید عموم قرار گرفته است.

موزه فرش ( خانه تاریخی صدق آمیز )

تکیه هفت تنان (موزه سنگ)
تکیه هفت‌تنان یکی از بناهای دوران کریم‌خان زند است که در شمال آرامگاه حافظ و در دامنه کوه تخت ضرابی (کوه چهل مقام) جای گرفته است. وجود مدفن هفت عارف گمنام، این مکان را به «هفت‌تنان» مشهور کرده است.
عمارت هفت تنان به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. در بخش شمالی، عمارتی دو طبقه قرار دارد که در طبقه اول آن تالار مرتفعی با دو ستون سنگی یکپارچه بنا شده است. بر روی این دو ستون، نقش‌های زیبایی با رنگ و روغن ترسیم شده که بخشی از آن به مرور زمان از بین رفته است.  در تاقچه بالای این تالار، پنج برج مجلس با رنگ و روغن توسط آقا صادق، نقاش دوران زندیه ترسیم شده است. این مجالس عبارتند از: درویش با کلاه و تبرزین و ریش سفید، حضرت موسی (ع) در حال شبانی، شیخ صنعان و دختر ترسا، قربانی کردن اسماعیل توسط حضرت ابراهیم (ع) و درویشی که بعضی او را شاه عباس اول صفوی و برخی او را سعدی یا حافظ می‌دانند. این نقاشی‌ها در بین سال‌های ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ خورشیدی توسط نقاش و هنرمند مشهور محمد باقر جهانمیری با‌‌ همان طرح و نقش قدیمی بازسازی شد.  هم اکنون تکیه هفت تنان به موزه سنگ اختصاص یافته است.

تکیه چهل تنان
تکیه چهل تنان در خیابان چهل مقام، جنب بلوار هفت‌تنان و در شمال آرامگاه حافظ قرار گرفته است. در این بقعه، چهل قبر کوچک، در دو ردیف بیست‌تایی در کنار هم جای گرفته اند. این گور‌ها متعلق به چهل درویش است که در زمان‌های گذشته در این مکان که به صورت باغ مصفایی بوده زندگی می‌کردند و چون هر کدام وفات می‌یافتند، دیگران او را دفن می‌کردند. این باغ در دوران زندیه مورد توجه کریم‌خان زند قرار گرفت و در ضلع شمالی این تکیه، ساختمانی ساخته شد که دارای چند اتاق تو در تو است.
در جلوی ساختمان، حوض کوچکی قرار دارد. در سال ۱۲۵۷ هجری قمری به فرمان معتمدالدوله فرهاد میرزا قاجار والی فارس، چهل سنگ قبر بدون هیچ نوشته‌ای بر روی این قبور قرار داده شد.
در آرامگاه چهل‌تنان، دو عارف و ادیب شیراز، ابو اسحاق معروف به شیخ اطعمه (شاعر) و حشمت شیرازی به خاک سپرده شده‌اند.

گهواره دید (گهواره دیو)
بر بالای نوک غربی کوه چهل مقام و روبروی دروازه قرآن، اتاقی در اندازه ۴×۴ متر از سنگ و ساروج، به صورت گنبدی وجود دارد که سازنده اصلی آن را عضدالدوله دیلمی می‌دانند. وی هنگام ساختن دروازه قرآن، این چهار تاق را نیز بر فراز کوه مشرف به تنگه ساخت تا جایگاه دیده‌بانان و سربازانی باشد که بر رفت و آمد کاروان‌ها و شاهراه ورودی شمال شهر نظارت داشته باشند. در اصل می‌توان گفت گهواره دید، برج دیده‌بانی و خبررسانی بوده است که از طریق آن نشانه‌ها و اخبار مهم را به دیگر نقاط می‌رسانده‌اند. برای فرستادن پیام‌های فوری و مهم از تابش نور آیینه، راه انداختن دود، به کار بردن بوق و شیپور استفاده می‌کردند و در شب‌ها نیز با روشن کردن آتش، برج‌های بعدی را خبر می‌کردند و بدین طریق از برج به برج خبرهای دوردست به پایتخت می‌رسید. هم اکنون در پیرامون این مکان درختکاری شده و یکی از گردشگاه‌های زیبای شیراز می‌ باشد. برای رفتن به آنجا باید از بوستان کوهپایه که در دامن کوه چهل مقام قرار گرفته، گذشت و سپس در سینه کش کوه از طریق پلکان سیمانی که توسط شهرداری شیراز ساخته شده به آنجا رفت. در سال ۱۳۸۱ خورشیدی هشت شهید گمنام دفاع مقدس در کنار گهواره دید به خاک سپرده شدند.

گهواره دید (گهواره دیو)

موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی
ساختمان این موزه با مساحت ۱۶۰۰ مترمربع، در سال۱۳۵۳ خورشیدی توسط دانشگاه شیراز ساخته شد و در سال ۱۳۵۶ به مکان کنونی با مساحت ۵۰۰۰ متر مربع انتقال یافت. موزه شامل بخش‌های جانوری، گیاهی، زمین‌شناسی، موزه آناتومی، موزه تکنولوژی، مردم‌شناسی، موزه تمبر، سکه، مدال و اسکناس، موزه نجوم و ستاره‌شناسی، کارگاه تاکسی‌درمی، آکواریوم مارهای زنده، آکواریوم ماهی‌های آب شیرین و کتابخانه تخصصی می‌ باشد. این موزه در خیابان آزادگان در بلوار مدرس قرار دارد.

موزه هنر (خانه فروغ‌الملک)
موزه هنر در خانه فروغ‌الملک (از بناهای دوران قاجار) قرار گرفته است. این بنا متعلق به قوام‌الدین ملقب به «فروغ‌الملک» یکی از بستگان قوام شیرازی بوده که در سال ۱۲۱۰ هجری قمری برای سکونت وی ساخته شده است. این بنا از سال ۱۳۸۱ خورشیدی پس از بازسازی، در اختیار آقای حسن مشکین فام قرار گرفت. این موزه شامل صد‌ها قطعه آثار هنری است که بیش از نیم قرن توسط ایشان تهیه و گردآوری شده است. کل ساختمان به صورت یک طبقه و در قسمتی دو طبقه با آجر و ملات ماسه آهکی ساخته شده است. در این موزه آثار هنرمندان فارس در رشته‌های مختلف به ویژه هنرهای تجسمی سنتی ارائه شده است.

موزه هنرهای اسلامی (خانه منطقی‌نژاد)
موزه آوا‌ها و نوا‌ها در خانه منطقی‌نژاد، در میدان احمدی و پشت مسجد نو قرار دارد. این خانه، از خانه‌های دوران قاجار می‌ باشد .

موزه هنرهای اسلامی

موزه خاتم (خانه سعادت)

موزه خاتم در خانه سعادت و در محله سنگ سیاه شیراز قرار گرفته است. خانه سعادت از دید کاشی‌کاری، آجرکاری و گره چینی یکی از بناهای شاخص و منحصر به فرد دوران قاجار به شمار می‌رود. این خانه در سال ۱۳۸۴ خورشیدی به منظور حفظ و احیای هنرهای سنتی و صنایع دستی به موزه خاتم تبدیل شد.

خانه تاریخی سعادت

موزه گرمابه ( حمام وکیل ) 

حمام وکیل در خیابان طالقانی قرار دارد و شامل بخش‌های سربینه، حمام گرم و ضمائم و ملحقات معمول در دیگر حمام هاست. در بخش حمام گرم سه خزینه و چهار شاه نشین می‌باشد. دو شاه نشین ضلع غربی و گاو رو حمام در دخل و تصرف سال‌های گذشته تخریب شده است. تمامی سطوح داخلی سربنیه حمام گرم و کریاس‌ها، پوشیده از نقوش آهک بری (دو عکس آخر) با طرح‌های اسلیمی، گلدانی و اشکال پرندگان و حیوانات است. در دوره قاجاری بر روی آهک بری زندیه آهک بری دیگری عمدتا با مضامین و داستان‌های مذهبی و ملی کشیده شد. در این حمام تمام اصول معماری لازم برای یک حمام خوب رعایت و طراحی شده تا از به هدر رفتن هوای گرم داخل حمام جلوگیری شود. این مکان هم اینک به موزه گرمابه اختصاص دارد.

حمام وکیل

موزه لباس‌های سنتی و آیینی (خانه صالحی)
این خانه دارای دو بخش اندرونی و بیرونی است. بخش بیرونی آن دارای یک حیاط مرکزی و هشت اتاق در سه ضلع شمالی، غربی و شرقی است. این خانه دارای اتاق‌های سه دری و پنج دری همراه با تزیینات گره چینی، گچ‌کاری و سقف‌های چوبی است. در میانه حیاط این خانه، حوضی بیضی شکل قرار گرفته است. بدنه دیوارهای حیاط، کاشی‌کاری شده و بر روی آن طرح‌های اسلیمی، گل و مرغ و نقوشی از پادشاهان و سربازان قاجار به تصویر کشیده شده است. در سال ۱۳۸۴ خورشیدی سازمان میراث فرهنگی این خانه را به موزه لباس‌های سنتی و آیینی تبدیل کرد.

گنجینه تاریخ فارس
ساخت این بنا که در خیابان لطفعلی خان قرار دارد، در حدود سال ۱۲۹۰ هجری قمری به وسیله علی محمدخان قوام‌الملک دوم (نوه حاج ابراهیم خان کلان‌تر اعتمادالدوله شیرازی) آغاز گردید و در سال ۱۳۰۲ هجری قمری به وسیله محمدرضاخان قوام‌الملک سوم به پایان رسید. در نزدیکی نارنجستان قوام و به فاصله یک کوچه خانه زینت‌الملک قرار دارد. این ساختمان زیبا متعلق به خاندان قوام‌الملک بوده است. آخرین مالک این عمارت، دختر قوام‌الملک به نام «زینت‌الملک» بوده و از این رو این بنا به نام او ماندگار است.
این بنا دارای بیش از ۲۰ اتاق است. تالار اصلی ساختمان، دو طبقه است. در طبقه دوم آن چند اتاق با ‌گچبری‌های زیبا به چشم می‌خورد. در وسط ساختمان، تالار آیینه با نقاشی‌ها و آیینه‌کاری‌های زیبا مزین شده است.
به منظور آشنایی هر چه بیشتر با شرح حال بزرگان این دیار، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس با همکاری بنیاد فارس‌شناسی در خانه زینت‌الملک اقدام به برپایی تندیس‌هایی از بزرگان و نام‌آوران فارس به شیوه تندیس‌های مومی کرده است.
از نمونه‌های این تندیس‌ها می‌توان به تندیس شاپور ساسانی، سیبویه، سعدی، شیخ روزبهان، ملاصدرا، فرصت شیرازی، علی اصغر حکمت، دکتر مهدی حمیدی، وصال شیرازی، بابا فغانی، شهید آیت‌الله دستغیب، شهید مجید سپاسی، شهید خلبان عباس دوران، کریم‌خان زند، لطفعلی‌خان زند، آقا محمد خان قاجار، محمد نمازی و… اشاره کرد.

موزه تاریخ فارس

شاهچراغ (ع)
مهم‌ترین زیارتگاه شهر شیراز بقعه میر سید احمد فرزند امام هفتم (ع) معروف به شاهچراغ است که نزدیک مسجد نو واقع می‌باشد.  سید میر احمد بین سالهای ۲۱۰ تا ۱۹۳ هجری قمری در زمان خلافت مامون برای دیدار برادرش حضرت امام رضا (ع) از راه فارس و شیراز عازم خراسان بود که در شیراز او را شهید کردند و در همین جا مدفون گردید تا مدت‌ها از مقبره این امامزاده اطلاعی در دست نبود تا اینکه در طی حادثه‌ای در زمان امیر مقرب الدین وزیر اتابک ابوبکر جسد حضرت پیدا شد و با تشخیص صاحب جسد از روی نوشته انگشتری به دستور امیر مقرب الدین بر روی آن بقعه و بارگاهی بر پا ساختند از این زمان احیاء و آبادانی در این بقعه صورت پذیرفت و بار‌ها سرداران، امرا و پادشاهان این مکان را مورد احیاء و مرمت قرار دادند. از جمله مرمت‌های اساسی توسط نادر شاه صورت گرفت. وی قبل از فتح شیراز و شکست دادن افاغنه نذر کرده بود که در صورت پیروزی تعمیراتی در شاهچراغ بنماید. نادر پس از پیروزی بر دشمنان مقدار زیادی پول و نزدیک به ۳ کیلو زرناب را برای ساختمان قندیل در بالای حرم هدیه کرد این قندیل تا سال ۱۲۳۹ هجری قمری در بقعه موجود بود و در آن سال به خاطر زلزله شدید و خرابی قسمتی از بقعه قندیل به مصرف تعمیرات ضروری بقعه رسید. در دوره قاجاریه نیز بقعه شاهچراغ بار‌ها مورد مرمت قرار گرفت.
در منابع آمده است که نخستین گنبد ساخته شده برروی بقعه به سال ۶۲۳ هجری قمری و توسط‌‌ همان امیر مقرب الدین بوده است. در قرن هشتم هجری قمری به فرمان ملکه تاشی خاتون (مادر شاه ابواسحاق اینجو) گنبدی ۷۲ ترکی بر روی بقعه ساخته می‌شود که در نوع خود یکی از شاهکارهای هنری و معماری قرن هشتم هجری در شیراز بوده است. زلزله سال ۱۲۳۹ هجری قمری این گنبد را خراب کرد و یکی از شاهزادگان قاجاری گنبد را تعمیر و تجدید بنا کرد که طرح آن شبیه گنبد فعلی آستانه حضرت سید علاالدین حسین بود، درست سی سال بعد زلزله دیگری در گنبد شکاف ایجاد کرد و مجدداً گنبد تعمیر شد آخرین تعمیر گنبد در سال ۱۳۳۶ شمسی بود که با نصب اسکلت آهنی گنبد جدیدی ساخته شد.
بنای فعلی بقعه شامل ایوان اصلی در مشرق، حرم وسیع و شاه نشین‌هایی از چهار جانب و مسجدی در قسمت غرب حرم و اتاق‌ها و مقبره‌های متعدد متصل به بقعه است. از دیدنیهای بقعه شاه چراغ آئینه کاری، نوشته‌های گچبری، تزئینات و درهای نقره و رواق و حرم و حرم وسیع این بقعه می‌باشد. مرقد مطهر حضرت در شاه نشین بین محوطه زیر گنبد و مسجد بالای سر امام‌زاده قرار دارد. این شیوه ساخت بقعه و مرقد که درست در وسط محوطه زیر گنبد نباشد در دیگر زیارتگاههای معروف شیراز نیز دیده
می‌شود. در دو انتهای ایوان دو مناره کوتاه مشاهده می‌شود از دیگر دیدنیهای بقعه شاهچراغ صحن وسیع آن می‌باشد که از سه جانب آن را احاطه کرده است. در طی دو دهه گذشته تعمیرات زیادی در بقعه شاهچراغ انجام گرفته و در دو ضلع شمالی جنوبی صحن بقعه حجره‌های متعددی ساخته شده است.
در جوار حضرت شاهچراغ شخصیت‌های مشهور علمی و ادبی و روحانیون برجسته دفن شده‌اند. از جمله مکانهای وابسته به بقعه شاهچراغ، کتابخانه احمدی وابسته به بقعه است که با وجود کتابهای خطی نفیس و باارزش از کتابخانه‌های قدیمی و معروف شیراز به شمار می‌رود.

آرامگاه شاهچراغ

سید علاءالدین حسین (ع)
آستان سید علاءالدین حسین (ع) برادر شاهچراغ (ع) در میدان آستانه شیراز جای دارد. بنای نخستین این آرامگاه در زمان قتلغ‌خان والی فارس ساخته شد ولی بنای اساسی آن در دوران صفویه فردی به نام میرزا علی که اهل مدینه منوره بوده، ساخت. سلطان خلیل (حکمران و نماینده شاه اسماعیل صفوی در فارس) در سال ۹۲۳ هجری قمری بقعه را تعمیر و بازسازی کرد.
در دوران قاجار، مشیرالملک وزیر فارس آرامگاه را از نو ساخت و محمدرضا خان قوام‌الملک درون حرم را آیینه‌کاری کرد. در سال ۱۳۳۱ هجری قمری گنبد جدیدی با اسکلت فلزی بر روی آرامگاه نصب شد. در جنوب شرقی آرامگاه، مقبره سید عبدالهس حجاب (ضیاء‌السلطان) قرار دارد.

آستانه

علی بن حمزه (ع)
در کنار پل دروازه اصفهان، آرامگاه یکی از امامزادگان به نام علی بن حمزه بن موسی‌الکاظم (ع) قرار دارد.. بنای اصلی بقعه را به دوره عضدالدوله نسبت داده‌اند که بعد‌ها در دوران صفویه، شهریار زند و قاجاریه تعمیراتی در آن صورت گرفت. در منبت‌کاری ورودی این بقعه، بسیار زیباست
ضریح مطهر، در زیر گنبد اصلی قرار گرفته و تزئینات کاشی‌کاری، آیینه‌کاری و شیشه‌های رنگی بر عظمت و شکوه این بنا افزوده است. در صحن این آرامگاه، چند تن از امرای آل بویه مانند عمادالدوله علی و رکن الدوله حسن مدفون بودند که اکنون اثری از قبر آنان نیست.

آرامگاه علی بن حمزه

سید تاج‌الدین غریب (ع)
بقعه امامزاده سید تاج‌الدین غریب (ع) در محله دروازه کازرون شیراز قرار دارد. نام آن حضرت جعفر بن فضل بن علی بن ابی طالب (ع) است و دارای دو لقب تاج‌الدین و غریبمی باشد.
آرامگاه وی در دوران قاجار ساخته شد. در سردر ورودی این بارگاه، تصاویری از بهشت، کربلا، طبیعت، فرشتگان، ابوالفضل‌العباس، گل و بوته و تمثال مبارک علی (ع) به وسیله کاشی هفت رنگ ایجاد شده است.

آرامگاه سید تاج الدین غریب

آرامگاه بی‌بی دختران
آرامگاه بی‌بی دختران، یکی از بقاع متبرکه شیراز است که درکوچه‌ای منشعب از خیابان شهید دستغیب و پشت بیت‌العباس قرار دارد. این مکان، محل دفن بی‌بی خدیجه‌ام عبدالله از فرزندان حضرت زین‌العابدین (ع) می‌ باشد و چون به دلیل زمین‌لرزه ویران شد، محمد قلی‌خان ایلخانی، عمارت را نوسازی و بازسازی کرد. این بقعه بار‌ها در دوران‌های گوناگون بهسازی و بازسازی شده است.

بقعه بی بی دختران

آرامگاه شاه شجاع
آرامگاه شاه شجاع در شمال غربی حافظیه و در بلوار هفت تنان قرار گرفته است. ابوالفوارس جلال‌الدین فرزند امیر مبارزالدین محمد ملقب به «شاه شجاع» یکی از مهم‌ترین و شجاع‌ترین پادشاهان آل مظفر است.
در زمان کریم‌خان زند و در سال ۱۱۹۲ هجری قمری توسط میرزا مجید کرمانی که از نوادگان شاه شجاع به شمار می‌رود، سنگ قبری بر روی قبر شاه شجاع نصب شد. آرامگاه کنونی وی به کوشش انجمن آثار ملی ساخته شده است. در جنب آرامگاه، بنایی آجری وجود دارد که هم اکنون به عنوان کتابخانه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی فارس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شاه شجاع از ممدوحان حافظ شیرازی بوده و خود به فارسی و عربی شعر سروده است. حافظ قسمت اعظم دوران زندگی خود را در مصاحبت این پادشاه گذرانده و در اشعارش وی را ستوده است. شاه شجاع به مدت ۳۳ سال بر فارس حکومت کرد و در سال ۷۸۶ هجری قمری دچار بیماری سختی شد و درگذشت.

آرامگاه شاه شجاع مظفری

آرامگاه عبدالله خفیف
ابو عبدالله شیخ محمد بن خفیف معروف به «شیخ کبیر» از بزرگان و عارفان با کرامات بسیار بوده است. وی در محلی که اکنون مدفن اوست، خانقاهی داشته و به ارشاد و راهنمایی مردم می‌پرداخته است. دلیل شهرت او به «خفیف» این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است.
تاریخ وفات شیخ را سال ۳۷۱ هجری قمری نوشته‌اند. شیخ را در خانقاهش دفن کردند و علاقمندان او عمارتی بر خانقاهش ساختند اما در سال ۱۳۳۷ خورشیدی اداره باستان‌شناسی فارس شروع به ساخت بقعه شیخ کرد و در حیاط آن به سبک جدید، چهارتاقی زیبایی به وسیله آجر ایجاد کردند.
در شمال حیاط آرامگاهف کتابخانه‌ای زیبا ساخته شده است که یکی از کتابخانه‌های عمومی شیراز می‌ باشد. این بقعه در پشت بازار وکیل (بازار نو) قرار دارد و هم اکنون طرح احیای مجموعه زندیه در غرب آن در حال انجام است.

آرامگاه شیخ روزبهان
آرامگاه شیخ روزبهان در محله درب شیخ و در جنوب خیابان لطفعلی‌ان زند قرار دارد. شیخ ابو حمد روزبهان بن ابی نصر در سال ۵۲۲ هجری قمری در شهر فسا به دنیا آمد. او یکی از دانشمندان نامی و عارف بود که در رشد و تکامل اندیشه والای بشری سهم بسزایی داشته است. او در عرفان و تصوف، مقام شامخی داشته؛ از این رو سعدی در شعری برای حفاظت از شهر شیراز، خدا را به این شیخ و شیخ کبیر قسم داده است:
به ذکر و فکر عبادت به روح شیخ کبیر به حق روزبهان و به حق پنج نماز
شیخ روزبهان در سال ۶۰۶ هجری قمری در سن ۸۴ سالگی در شیراز درگذشت و او را در خانقاه خود به خاک سپردند. در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به سفارش انجمن آثار ملی بر روی قبر شیخ و فرزندان او بنایی ساخته شد. آرامگاه وی به صورت دو تاق و طاقنمایی کوچک‌تر که در همدیگر قرار گرفته اند است و زیر آن ۶ سنگ قبر در کنار هم قرار دارند. یکی از قبر‌ها متعلق به شیخ روزبهان و ۵ قبر دیگر مربوط به فرزندان و نوادگان اوست. سنگ قبر شیخ، اولین قبر سمت جنوبی است که دارای ۱ متر و ۶۹ سانتی‌متر طول و ۵۶ سانتی‌متر عرض می‌ باشد.

آرامگاه سیبویه
ابو بشر عمرو بن عثمان بن قنبر مشهور به «سیبویه» عالم معروف ایرانی در نحو زبان عربی و مؤلف کتاب مشهور «الکتاب» (نخستین و معتبر‌ترین کتاب در نحو) متولد بیضا بوده است.
درباره واژه سیبویه تعبیرات مختلفی شده است. گروهی بر این باورند که این کلمه مرکب از «سی» و «بوی» است که روی هم رفته بر بوی سیب دلالت دارد و برخی نوشته‌اند که این ترکیب، معرف کسی است که زیاد خوشبو بوده و از وی بوی خوش به مشام می‌رسیده است. گروهی هم ظرافت و لطافتی که سیبویه داشته را دلیل لقب او می‌دانند.
تاریخ زندگی سیبویه به درستی مشخص نیست. در مورد تاریخ وفات وی اختلاف است و برخی سال فوت سیبویه را سال ۱۹۴ هجری قمری نقل کرده‌اند.
آرامگاه سیبویه در محله سنگ سیاه (نام محله سنگ سیاه از مزار سیبویه گرفته شده) قرار گرفته است. ساده‌ترین راه برای رفتن به آنجا از طریق دروازه کازرون است؛ با گذشتن از مقابل امامزاده سید تاج‌الدین غریب (ع) و با پیمودن مسافتی حدود ۸۰۰ متر می‌توان به آرامگاه رسید. آرامگاه سیبویه در سال ۱۳۵۳ خورشیدی توسط انجمن آثار ملی ساخته شده است.

باغ هنر شیراز

این باغ زیبا در بلوار بعثت شیراز قرار دارد و آثار هنرمندان شیرازی در آن به نمایش در می آید.

باغ هنر شیراز

آرامگاه باباکوهی
در رشته کوه‌های شمالی شهر شیراز و در سمت چپ دروازه قرآن، کوه باباکوهی قرار دارد که به خاطر جای گرفتن قبر یکی از بزرگان و مشایخ اواخر سده چهارم هجری قمری به نام «باباکوهی» به این نام خوانده می‌شود. شیخ ابوعبدالله بن عبیدالله شیرازی مشهور به باباکوهی که لقب «بابا» را به دلیل سالک بودنش گرفته، در سال ۳۳۷ هجری قمری به دنیا آمد و در سال ۴۴۲ هجری قمری درگذشت.
در این مکان، چندین اتاق و یک حوض سنگی ساخته شده و درختان قدیمی آن، گویای پیشینه کهن آن است. در سمت بالا‌تر این گردشگاه، آرامگاه باباکوهی قرار دارد. این بقعه در دامنه کوه قرار دارد و برای رفتن به آنجا باید از بلوار جمهوری اسلامی، راه خاکی و سربالایی را پیش گرفت و به آنجا رفت.

مسجد نو (مسجد شهدا)
مسجد نو در غرب میدان احمدی و روبروی آرامگاه شاهچراغ (ع) قرار دارد. این مسجد پس از مسجد جامع عتیق، کهن‌ترین مسجد شیراز است. مسجد نو در زمان اتابک سعدبن زنگی، حاکم وقت فارس در بین سال‌های ۵۹۸ تا ۶۱۵ هجری قمری ساخته شده و در گذشته «مسجد اتابک» نامیده می‌شده است. چندین نوبت در اثر زمین‌لرزه‌های گوناگون این مسجد ویران و از نو ساخته شد؛ از این رو به نام مسجد نو نامیده شده است.
چنانکه در کتاب شیراز‌نامه آمده، مسجد نو در ابتدا اندرونی اتابک بوده و به شکرانه بهبودی دخترش از یک بیماری سخت آنجا را به مسجد تبدیل می‌کند. وی به مدت ۱۷ سال مسجد بزرگ اتابک را ساخت.
افزون بر این، اتابک در جلوی مسجد، چهار بازار بزرگ و زیبا و حمامی عالی برای استفاده عموم ساخت که بعد‌ها در اثر زمین‌لرزه ویران شد و کسی آن‌ها را بازسازی نکرد. این مسجد از دید معماری قابل توجه و تحسین بر‌انگیز است. امروزه مسجد نو محل برگزاری نماز جمعه شیراز است و به عنوان «مسجد شهدا» شناخته می‌شود.

مسجد وکیل
این مسجد در شرق عمارت کلاه‌فرنگی و بین حمام و بازار وکیل جای گرفته و از شاهکارهای دوره زندیه به شمار می‌آید. مسجد وکیل به دستور کریم‌خان زند و در سال ۱۱۸۷هجری قمری ساخته شد.
بنای مسجد با مساحتی در حدود ۱۱۰۰۰ متر مربع دربرگیرنده سردر مجلل، صحن، ایوان‌های شمالی و جنوبی، شبستان‌های جنوبی و شرقی، رواق‌های شرقی و غربی و حیاط کوچک کناری است. شبستان مسجد وکیل با کاشی‌کاری‌های زیبا، ستون‌های حجاری شده و منبر چهارده پله یکپارچه مرمرین آن از شاهکارهای دوران زندیه به شمار می‌رود. این منبر به نشانه چهارده معصوم، چهارده پله دارد و سنگ آن از مراغه به شیراز آورده شده است. تاق شمالی صحن مسجد وکیل به «تاق مروارید» معروف است و ۱۲ متر عرض و ۲۰ متر طول دارد. بر بالای این تاق، دو منازه زیبا و کاشی‌کاری شده قرار دارد.

مسجد وکیل

مسجد نصیرالملک
مسجد نصیرالملک یکی از زیبا‌ترین مسجدهای تاریخی دوران قاجار شیراز است که در محله گودعربان و خیابان لطفعلی‌خان زند قرار گرفته است. این مسجد در فاصله سال‌های ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ هجری قمری به دستور حسن علی نصیرالملک و به معماری میرزا محمد حسن معمار و کاشی‌پزی استاد محمدرضا از بزرگان دوران قاجار ساخته شده است. این مسجد دارای صحنی وسیع، دو ایوان شمالی و جنوبی، دو شبستان شرقی و غربی و سردر ورودی زیبایی است. این مکان دارای مساحتی برابر با ۲۹۸۰ متر مربع و زیر بنای ۲۲۱۶ متر مربع است. شبستان غربی مسجد، دارای هفت در چوبی بزرگ مزین به شیشه‌های رنگی و ۱۲ ستون سنگی یکپارچه با شیارهای مارپیچ در دو ردیف شش‌تایی به نیت دوازده امام است. سقف شبستان نیز با نقش‌های گل و بوته، خطوط اسلیمی و آیات قرآنی به خط ثلث عالی تزیین شده است.

مسجد نصیرالملک

مسجد جامع عتیق
مسجد جامع عتیق، کهن‌ترین مسجد شیراز است که به آن مسجد جمعهف مسجد آدینه و مسجد جامع نیز می‌گویند. این مسجد در شرق حرم شاهچراغ (ع) قرار دارد. مسجد جامع عتیق در دوره ۲۰۰ ساله سلطنت عمرو لیث صفاری در سال ۲۸۱ هجری قمری ساخته شده است.
در گذر هزار سال اخیر، این مسجد چندین بار، از جمله در زمان اتابکان، در زمان سلطان ابراهیم میرزا پسر شاهرخ گورکانی، در دوران صفویه و در سال ۱۳۱۵ خورشیدی تعمیر و بازسازی شد. ساختمان مسجد که نخستین هسته تاریخی شهر شیراز است، دربرگیرنده بنای مرتفعی است که دارای چندین حجره و شبستانمی باشد. در میان ضلع شمالی این مسجد، تاق‌نمای بلندی قرار دارد که آن را «تاق مروارید» می‌نامند.
این مسجد دارای ۶ در ورودی و خروجی است. در ورودی ضلع شمالی به «دروازه امام» معروف است و کتیبه بالای آن در دوران صفوی در سال ۱۰۳۱ هجری قمری به خط علی جوهری نگاشته شده است.
در وسط صحن، بنایی مکعب شکل همانند خانه کعبه از گچ و سنگ ساخته شده که نزدیک به ۱ متر از سطح زمین بلند‌تر است و گرداگرد آن را ایوانی به عرض ۲ متر فراگرفته است.
این بنا که در سال ۷۵۲ هجری قمری به دستور شاه شیخ ابو اسحاق اینجو حاکم فارس ساخته شده، دارالمصحف، بیت‌المصحف و خدای‌خانه خوانده می‌شود و این بدین رو است که این مکان علاوه بر نگاهداری قرآن‌های تاریخی به خط امیرالمومنین (ع)، امام حسن (ع)، امام صادق (ع) و چند تن از یاران پیامبر و پیروان او محل تلاوت قرآن نیز بوده است. هم اینک برخی از این قرآن‌ها در موزه پارس نگاهداری می‌ شوند.

مسجد جامع عتیق

مسجد مشیر
این مسجد از بناهای دوران قاجار است که در محله قدیمی «سنگ سیاه» (محله ارامنه) شیراز، در خیابان قاآنی قرار گرفته است. ساخت این مسجد به دستور حاج میرزا ابوالحسن‌خان مشیرالملک والی فارس در سال ۱۲۶۴ هجری قمری آغاز و در سال ۱۲۷۴ هجری قمری پس از ۱۰ سال به پایان رسید. این مسجد از دید استحکام و معماری مانند مسجد وکیل است. ساختمان مسجد دارای چند شبستان و چند حجره دو طبقه است. در ناحیه غربی مسجد، تاقنمایی بلند وجود دارد و در پشت آن، شبستان اصلی مسجد قرار دارد. در بالای این تاق، ساعتی زیبا دیده می‌ شود. محراب مسجد مشیرالملک به گونه زیبایی کاشی‌کاری شده و درون آن نیز بر روی سنگ مرمر سوره توحید را با خط نسخ زیبا نوشته‌اند.

ساعات بازدید از اماکن تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی استان فارس

ساعات بازدید از اماکن تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی استان فارس

اپلیکیشن موبایل نقشه شیراز برای گوشی های با سیستم عامل اندروید

✅ امکانات نرم افزار :

?مشاهده آنلاین ترافیک معابر
?مسیریابی خودرو با استفاده از اطلاعات ترافیکی
?مسیربابی اتوبوس
?سرویس “در این نزدیکی”
?مشاهده کاربری های مختلف

دانلود این برنامه از کانال تلگرام شیراز۱۴۰۰

اپلیکیشن موبایل نقشه شیراز برای گوشی های با سیستم عامل اندروید

اپلیکیشن موبایل نقشه شیراز برای گوشی های با سیستم عامل اندروید