بافت تاریخی فرهنگی شیراز، یکی از قدیمی‌ترین ساختارهای شهری در ایران به‌شمار می‌رود، ساختاری که در خود آثار شاخصی از گذشته چندهزار ساله این شهر که بستر فرهنگی و تمدنی کشور محسوب می‌شود، دارد.
به گزارش شیراز۱۴۰۰ و به نقل از ایسنا، محدوده تاریخی، فرهنگی شیراز، دارالسلام را به‌عنوان گورستانی بازمانده از حدود یک هزار و ۵۰۰ سال قبل، آثاری مذهبی مربوط به دوران پس از اسلام و آثاری از دوره‌های مختلف تاریخی ساسانیان، زندیه، قاجار و پهلوی اول را دارد، آثاری که حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) نگین آن‌ها محسوب می‌شود.
بافت تاریخی شیراز، همه یادگارهایی ماندگار از دورانی است که مردان بزرگ و تاثیرگذاری همچون ملاصدرا، سیبویه، سعدی، حافظ و… در آن ظهور و بروز داشته‌اند و اندیشه‌های آنان تا امروز و نه‌تن‌ها در شیراز و فارس که در سراسر جهان، ساری و جاری است.
شیراز جنت‌طراز، اکنون دوران گذار را طی می‌کند، دورانی که عبور سلامت از آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و عملیاتی است تا ضمن حفظ آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی و عناصر اصلی و شاخص بازمانده از آن، مسیر را برای آینده‌ای درخشان هموار سازد.
شهردار منطقه بافت تاریخی فرهنگی شیراز در این میان حرف‌های گفته و ناگفته زیادی دارد، حرف‌هایی که بیشتر واگویه‌های مشکلات این منطقه است. ابراهیم خدا‌شناس که مدت کوتاهی است مسئولیت مدیریت این منطقه از مناطق ده‌گانه شهرداری شیراز را عهده‌دار شده، مانند اسلاف خود، لزوم اجرای دقیق و اصولی طرح‌های بهسازی و بهینه‌سازی و توسعه را در بافت تاریخی فرهنگی، یک ضرورت می‌داند.
خدا‌شناس گفت: البته طی سال‌های اخیر اقدامات خوبی در بافت اجرایی شده که یکی از شاخص‌ترین آن‌ها طرح بین‌الحرمین بوده است، طرحی که زمینه‌ساز تحولی عمیق در منطقه خواهد بود. وی معتقد است مهم‌ترین و تاثیرگذار‌ترین طرح در این محدوده، طرح توسعه حرمین شریف است، طرحی که با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بوده و تداوم آن مدیریت و درایت بیشتری را طلب می‌کند.
خدا‌شناس گفت: شهرداری شیراز به‌دنبال اجرای طرح‌های تاثیرگذارتری است، یکی از این طرح‌ها، اجرای سنگفرش در ورودی شمالی بازار وکیل به‌عنوان یکی از درگاه‌های ورود به مجموعه زندیه است. او توضیح داد: در این طرح حد فاصل میدان دروازه اصفهان تا ورودی بازار وکیل، سنگفرش و به معبر پیاده راه بدل خواهد شد و دکان‌های این مسیر نیز ساماندهی شده و چشم‌اندازی زیبا برای حضور بیشتر گردشگران داخلی و خارجی فراهم می‌شود. این مدیر شهری اجرای طرح سنگفرش ورودی بازار وکیل شیراز را یکی از حساسترین پروژه‌ها و منطبق با استانداردهای به روز جهان دانست و گفت: این یک بخش از طرح بزرگ محور عرفان به‌شمار می‌رود. طرح محور عرفان، از جمله طرح‌های کلانی است که در گذشته دور و حدود ۱۲ سال قبل از این مصوب و بخشی از آن هم در قالب فازهای مختلف اجرایی شد اما یکی از مهم‌ترین بخش‌ها که شامل ایجاد باغ‌موزه مشاهیر و تالار بزرگ شهر بود، همچنان متوقف مانده است.
در طرح محور عرفان، قرار بود دروازه قرآن از مسیر خیابان حافظ با اجرای پروژه‌های زیباسازی، معبرسازی، معماری‌های اسلامی ایرانی و ایجاد اتصالی منطقی بین فضاهای موجود در مسیر، به شکل پیاده‌راه به حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) متصل شود.
در این مسیر، باغ‌ها، آرامگاه حافظیه، هفت‌تنان و چهل‌تنان، حرم مطهر حضرت علی‌ابن حمزه (ع)، بازار وکیل، مجموعه زندیه و تمام ابنیه و آثار تاریخی موجود در این محور، قرار دارد و دسترسی گردشگران را به این آثار تاریخی و سایر آثاری که در نزدیکی معبر قرار دارند از جمله باغ و عمارت نارنجستان قوام، آرامگاه سیبویه و حمام وکیل و ارگ کریمخانی، باغ هنر و… تسهیل خواهد کرد.
شهردار منطقه بافت تاریخی فرهنگی شیراز در ادامه و در خصوص مشکلات موجود در این محدوده، گفت: یکی از مشکلات استقرار ابتاع بیگانه به‌واسطه خالی از سکنه شدن خانه‌های موجود در بافت است. وی با بیان اینکه متولی جمع‌آوری و ساماندهی اتباع بیگانه مستقر در این بافت، مشخص نیست، گفت: امروز بسیاری از خانه‌های موجود که بعضا شاید به‌لحاظ معماری و تاریخی ارزشمند هم باشد، به اجاره اتباع بیگانه درآمده است.
خدا‌شناس با یادآوری اینکه در محدوده بافت تاریخی فرهنگی شیراز ۴۰ درصد ساکنان را اتباع بیگانه تشکیل می‌دهند، خاطرنشان کرد: به‌دلیل مشکلات موجود در مسیر ارائه خدمات شهری به ساکنان در گذشته و حال، بسیاری از شهروندان اصیل شیرازی خانه‌های خود را ترک کرده و به سایر نقاط شهر رفته‌اند و به‌همین دلیل مهاجران داخلی و خارجی، این منطقه را به‌واسطه ارزان بودن اجاره بها و… به‌عنوان محل سکونت انتخاب کرده‌اند. وی تصریح کرد: به‌دلیل حضور چشمگیر اتباع بیگانه در این بافت، امنیت نیز تحت‌الشعاع قرار گرفته و از طرفی خدمت‌رسانی، تامین بهداشت، جمع‌آوری زباله، تامین گرمابه مناسب و… بسیار هزینه‌بر بوده و دشواری‌های بسیاری دارد.
خدا‌شناس با تاکید براینکه حتی یک روز را هم برای ساماندهی ساکنان این بافت نباید از دست داد، گفت: ابتاع بیگانه حاضر در این بافت مشاغل کاذبی از جمله جمع‌آوری ضایعات و دست‌فروشی و… را پیشه خود کرده‌اند. شهردار بافت تاریخی فرهنگی شیراز تاکید کرد: وضعیت کنونی این محدوده به‌هیچ عنوان شایسته‌شان و جایگاه حرم سوم اهل بیت (ع) و نگین این شهر یعنی حضرت شاهچراغ (ع) نیست.
وی معتقد است که ساماندهی بافت تاریخی فرهنگی شیراز، نیازمند یک باور و نگاه ویژه از سوی تمام مسئولان دستگاه‌های اجرایی بوده و همتی مضاعف را طلب می‌کند و مسئولان ذیربط باید ابتدا تاثیرگذاری کلان این بافت بر تمام شهر خصوصا تاثیر بر نگاه گردشگران را باور کنند تا ضرورت ورود ویژه حس شده و به همکاری همسو و هم‌افزایی منتهی شود.
خدا‌شناس بر لزوم داشتن مدیریت استراتژیک در بافت تاریخی تاکید دارد و معتقد است: توسعه و حساسیت این بافت تاثیر بسزایی در معرفی کلان‌شهر شیراز و حتی استان فارس خواهد داشت و نمود ارتقاء منطقه، در سطح بین‌المللی تاثیرگذار است. او تاکید دارد که چشم‌انداز این بافت تاریخی و همه بافت‌های تاریخی در شهرهای مختلف کشور، هویت ملی را در بر می‌گیرد و همین امر حساسیت آن را بیشتر کرده است.
خدا‌شناس یادآور شد: ما باید به مدیریت استراتژیک روی آورده و در واقع این امکان را فراهم کرده تا با شیوه‌ای خلاق و نوآورانه عمل و زمینه‌ای را ایجاد کنیم که برای شکل‌دادن به آینده خود، منفعل نباشیم. این شیوه موجب منظم‌تر، معقول‌تر، منطقی‌تر و بهتر عمل کردن خواهد شد.
شهردار منطقه تاریخی فرهنگی شیراز گفت: در مدیریت استراتژیک، برنامه‌رزی عملیاتی، بودجه‌ریزی، نظارت، ارزیابی عملکرد قرار دارد و زمینه را برای رسیدن به اهداف بلند مدت تبیین شده فراهم می‌کند و ارزیابی فعالیت‌ها نیز آخرین مرحله خواهد بود. خدا‌شناس در عین‌حال تاکید دارد که ابتدا باید نیاز‌ها را شناخت و ضرورت رفع این نیاز‌ها را باور داشت تا بتوان با درکی صحیح، مسیر را برای احیاء بافت تاریخی فرهنگی در چشم‌اندازی متناسب با جایگاه شیراز، هموار کرد.
محدوده بافت فرهنگی تاریخی شیراز و آن بخش که تحت عنوان بافت فرسوده خوانده می‌شود، امروز مشکل بسیاری از شهرهای ایران محسوب می‌شود و هرچه ریشه‌های تاریخی آن شهر عمیق‌تر، این مشکل نیز بیشتر است.
یکی از مهم‌ترین مباحثی که منجر به ایجاد بافت‌های فرسوده در طول روند توسعه شهری و تداوم حرکت جاری زندگی شده است، بی‌تردید توقفی ندارد زیرا در آینده نیز شاهد فرسودگی بخش دیگری از شهر‌ها هستیم، بافت‌هایی که اکنون آپارتمان‌های ساخته شده در آن از محدوده سنی ۴۰ سال عبور کرده‌اند، شاید در آینده نزدیک، بافتی فرسوده و نامطمئن محسوب شوند، بنابراین شاید از امروز باید به فکر آن‌ها و بافت‌هایی که امروز می‌انسال یا حتی جوان هستند بود که در آینده، معضلی بر سرراه توسعه نباشند.
یک کلمه از مرمت خونه های تاریخی و جلوگیری از تخریب خونه های ارزشمند چیزی نگفت همش گفت توسعه حرم مطهر
یکی از بهترین کارهایی که فعلا داره تو بافت انجام میشه توسط شرکت تسهیلگری
مدیر بسیار روشن و آینده نگری داره
فعلا حرکت خاصی از طرف ستاد احیا و یا شهرداری بافت ندیدیم که تبلور این سخنان باشه و آدم همچنان فکر میکنه اینا همش وعده است عملیات بین الحرمین هم فعلا بیشتر به یه بیزینس خیلی پرسود شباهت داره نه حرکتی برای ارتقا جایگاه بافت
این منطقه به شدت نیاز به کار های فرهنگی داره
هربار که از یه خونه تو محدوده بافت بازدید میکنم فقط دلم میگیره و افسوس میخورم
از طرفی کساییو دیدم که با خون و دل و زدن از دهن خونوادشون به ساختمان های تاریخی وفادارن،ترکش نکردن و تمام تلاششونو برای سرپا نگه داشتنش انجام میدن و از طرف دیگه بلدوزر های ارگان های متمولی که شبونه …
بگذریم اگه بتونید یه مصاحبه با دکتر گواهی مدیر دفتر تسهیلگری بافت فرسوده انجام بدید خیلی خوبه خصوصا اینکه تو آخرین دیدارمون پیشرفت های خیلی خوب و امیدبخشیو بیان کردن
ممنون
مهم‌ترین و تاثیرگذار‌ترین طرح در این محدوده، طرح توسعه حرمین شریف است!!! واقعا ؟؟؟؟؟؟؟؟ یعنی اینکه این همه خانه تاریخی (و نه فرسوده!!!) رو تخریب کردند مهم ترین کار بوده ؟؟؟؟؟؟؟؟؟