پروژه تقاطع غیرهمسطح ستارخان، آزمونی سخت برای شهرداری شیراز

شاید‌‌ همان روزی که پیمانکار پروژه تقاطع غیرهمسطح ستارخان در شیراز مدعی شد شش ماهه کار را به سرانجام می‌رساند، همه باید به توان او شک می‌کردیم، پیمانکاری که هنوز تفاوت اجرای پروژه درون یک کلان شهر را با پروژه‏هایی که در نقاط بیابانی اجرا می‌‎شود را نمی‌‎دانست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه فارس، پروژه تقاطع غیر همسطح ستارخان در شیراز، امروز یک کارگاه عملی مناسب برای آموزش مدیریت و کنترل پروژه‌های شهری است، با این تفاوت که کارآموزانش باید دائم ضرب المثل ادب از که آموختی را در طول مدت آموزش با خود تکرار کنند تا عکس هرآنچه را در این پروژه مشاهده می‌کنند، به عنوان اصل فراگیرند.
ایجاد ترافیک، افزایش هزینه‎های شهروندان به دلیل افزایش مصرف سوخت که ده‌ها برابر بودجه کل پروژه برآورد می‌شود و اتلاف وقت شهروندان که با معیارهای مادی قابل محاسبه نیست، اختلال در تردد بین جنوب و شمال شهر، کم ‏تدبیری و ناهماهنگی در حفاری‎‌ها و رعایت نکردن مسایل ابتدایی ایمنی، بی‎توجهی به لزوم حصارکشی مناسب دور محوطه کارگاهی و مهم‌تر از همه مدیریت زمان و هزینه در اجرای کار، از جمله موضوعات مهمی است که هم مردم و هم کار‌شناسان به عنوان نقاط ضعف پیمانکاری برمی شمارند که مدعی داشتن توان فنی و اجرایی بالا در انجام چنین فعالیت‌های عمرانی است.
از زمان آغاز این پروژه و بطئی و کند بودن اقدامات پیمانکار، نقدهای متعددی متوجه کار شد، نقدهایی که هر بار با توجیه، پاسخ داده شد، یکبار قطع شدن کابل نوری مخابرات، یکبار وجود کانالهای آب و فاضلاب و مشکل انتقال آن، یکبار مقاومت مالک ساختمانی که در مسیر قرار داشت و بار دیگر سقوط ماشین آلات در چاله‌هایی که خود کنده بود! و بار دیگر ماه مبارک رمضان و….
اما علی رغم فشاری که شهردار و معاون فنی و عمرانی شهرداری مدعی وارد کردن آن به پیمانکار هستند، کارگاه پروژه ستارخان بیش از یک شیفت کاری فعال نشد، کارگاهی که به دلیل قرارگرفتن در مرکز شیراز، حساسیت‌های زیادی داشت و لازم بود سرعت آن از دیگر پروژه‌ها بیشتر و کیفیت کار نیز به مراتب بهتر باشد.
به گزارش ایسنا، در آخرین اظهار نظر‌ها در خصوص این پروژه و با توجه به اینکه کمتر از یک ماه دیگر تا بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، زمان باقی است، شهردار شیراز مدعی شده بود که تا نیمه شهریور زیرگذر قابل تردد خواهد شد، اما معاون فنی و عمرانی شهرداری در حالی که خود هم باور نداشت، این زمان را مهرماه اعلام کرد.
علی رضا پاکفطرت در آخرین روزهای ماه مبارک رمضان و در مراسم افطاری پیمانکاران شهرداری شیراز، از پیمانکار پروژه ستارخان صراحتا خواسته بود که شیفت کاری را در این کارگاه افزایش دهد و بدون هیچ عذری، فاز اول این پروژه را برای نیمه شهریور آماده کند.
اگرچه به ظاهر تعداد افرادی که روز‌ها در محوطه کارگاهی پروژه مشغول تردد هستند، زیاد است اما در عمل تنها راه بر اتومبیل‌ها تنگ‌تر شده و روانی کمتر تردد، بعدازظهر‌ها و شب‌ها و ایام تعطیل هم این پروژه در خواب بسر می‌برد، خوابی که از ابتدا تا امروز تداوم داشته و دارد.
به گزارش ایسنا آنچه از تصاویر و بررسی پیشینه وعده‏های داده شده پیمانکار پروژه ستارخان بر می‌آید، این پروژه نه تنها نیمه شهریور بلکه تا ابتدای مهر هم آماده نخواهد بود!
شهردار شیراز در پاسخ به این سئوال که چرا پروژه ستارخان در مقایسه با پروژه‌هایی نظیر میدان احسان و بصیرت، آنقدر کند پیش می‌رود، گفته بود: نمی‌توان توان و ظرفیت این پیمانکار را با سازمان عمران مقایسه کرد.
البته هیچگاه مسئولان شهرداری پاسخ شفافی به این سئوال که چرا پروژه‌ای با این درجه از اهمیت را به پیمانکاری واگذارکرده‌اند که در سابقه کاری او تنها پروژه‌های جاده‌ای و راه سازی درج شده و علی رغم توان بالای تکنولوژیک (تجهیزات و ماشین آلات) و مالی، سرعت اجرای کار در پروژه‌هایی که او در اختیار داشته، چندان مطلوب نبوده است.
بی‌تردید واگذاری چنین پروژه‌هایی به پیمانکاران باید علاوه بر شرایط عام مناقصه‌ها، دارای شرایطی خاص نیز متناسب با موقعیت و اهمیت یک کار، باشد، شاید شورای چهارم شهر شیراز بتواند با اندیشیدن تدبیری، اجرای چنین پروژه‌هایی را سرعت بخشیده و راهکاری برای رفع مشکلاتی که اجرای پروژه ستارخان برای مردم ایجاد کرد، بیندیشد.
راهکاری برای آنکه قبل از اجرای پروژه با استفاده از تکنولوژی اسکن، مسیر عبور کابل‌ها و بسترهای خدمات شهری را مشخص کنند، پیمانکار را از هر نظر ارزیابی کنند، مدیر پروژه را از میان افراد توانمند برگزینند، مردم و لزوم رفاه آنان را اصل اول قرار دهند و سیکل مدیریتی را در حوزه شهرداری محدود به یک دایره بسته ندانند تا نوبت به جوانانی که توانمند و متخصص هستند نیز برسد.
علی‌رغم اینکه یکی از دلایل انتخاب پیمانکار پروژه تقاطع غیرهمسطح ستارخان، توان مالی بالای شرکت مورد نظر و پیمانکار عنوان شده بود، اما به گفته تعدادی از کارگران و نگهبانان شاغل در آن، بعد از گذشت سه‌ماه، یکی دو روز قبل بخشی از مطالبات چهارماه گذشته آنان پرداخت شده است.
گویا کارگران این پروژه یکی دو روز قبل در اعتراض به پرداخت نشدن مطالباتشان، دست از کار کشیده و مقابل دفتر مدیریت آن تجمع می‌کنند تا پیمانکار را مجبور به پرداخت بخشی از مطالبات کنند.
این درحالی است که شهردار شیراز بار‌ها در مصاحبه‌های خود از پرداخت به‌موقع مطالبات پیمانکاران گفته و اعلام کرده بود که شرایط سخت اقتصادی به تنها دستگاهی که تاثیرنگذاشته و موجب تعطیلی پروژه‌های آن نشده شهرداری است.
پاکفطرت چندی پیش در سخنانی اعلام کرده بود که پیمانکاران با قوت کار خود را در پروژه‌های شهرداری شیراز ادامه دهند و نگران مطالباتشان نباشند.
پروژه تقاطع غیرهمسطح ستارخان که تقریبا همزمان با پروژه تقاطع غیرهمسطح معالی‌آباد آغاز شده است، به گفته رضا خیراندیش معاون فنی و عمرانی شهرداری شیراز، کمتر از ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، حال آنکه حجم عملیات و سختی کار آن از پروژه معالی‌آباد (بصیرت) که اکنون بیش از ۹۰ درصد پیشرفت دارد، کمتر بوده است.
خیراندیش البته در پاسخ به این سئوال که چرا پروژه‌ای در سطح اهمیت و ویژگی‌های ستارخان به یک پیمانکار این چنینی واگذار شد، تنها لبخند می‌زند و می‌گوید: این پیمانکار هم به لحاظ توان اجرایی و فنی، پیمانکار خوبی است.
مدیر پروژه تقاطع غیرهمسطح ستارخان نیز در تیرماه امسال به خبرنگاران اعلام کرده بود جابجایی تاسیساتی، مانند کانال‌های آب، فیبرنوری، گاز و… اساسی‌ترین مشکلاتی بود که این پروژه را با کندی مواجه کرد.
محمد‌مجتبی رعنایی، با اشاره به اضافه شدن یک مسیر به این پروژه، تاکید کرده بود، بدون این مسیر ۲۰ ماه برای انجام پروژه زمان نیاز است!! و پروژه اول دیماه امسال به بهره‌برداری می‌رسد.
رعنایی آن زمان پیشرفت فیزیکی پروژه را ۶۵ درصد و پیشرفت ریالی آن را ۷۵ درصد عنوان و خاطرنشان کرده بود، یک سوم پول قرارداد را صرف جابه‌جایی تاسیسات کرده‌ایم.
امروز و در حالیکه بیش از یکماه از زمان مصاحبه رعنایی، مدیر پروژه ستارخان می‌گذرد، خیراندیش معاون فنی شهرداری شیراز، پیشرفت این پروژه را حدود ۷۲ درصد عنوان کرده است.
نکته قابل توجه اینکه خبرنگاران در ابتدای تیرماه امسال و در نشست خبری خیراندیش، از تعطیلی و نیمه وقت بودن کارگاه پروژه ستارخان گلایه‌ کرده بودند و او در عین‌حال که تعطیلی کارگاه را نپذیرفت، تلویحا و با بیان اینکه هفت هشت روز دیگر کار اجرای راست‌گرد آغاز می‌شود، بر ادعای خبرنگاران صحه گذاشت.
به گزارش ایسنا، در عصری که سرعت یکی از با اهمیت‌ترین شاخص‌ها در انجام امور به‌شمار می‌رود، چرا باید پروژه‌ای در یک کلان‌شهر، آنهم در نقطه‌ای استراتژیک، آنقدر کند و بطئی اجرا شود؟ چرا باید روزهای تعطیل، تمام پروژه‌ها فعال باشد بغیر از این پروژه؟ چرا باید تنها در یک شیفت کاری، فعالیت عمرانی در آن انجام شود؟
بی‌تردید این سئوالات و سئوالات بیشماری همچنان ذهن مردم و رسانه‌ها را به خود مشغول کرده و باید حرف‌های پیمانکار و واگذار کننده پیمان را در کنار هم شنید و قضاوت را به مردم واگذار کرد…..
شاید اگر برخورد با پیمانکار این پروژه قاطع‌تر بود، شاید اگر شفاف اعلام می‌شد که چرا پیمانکار روزهای تعطیل و دو شیفت عصر و شب را کار نمی‌کند، شاید اگر اعلام می‌شد که چرا پیمانکار در حالیکه پیشرفت مالی پروژه بیش از پیشرفت فیزیکی آن عنوان می‌شود، مطالبات کارگرانش را نمی‌پردازد و… بهتر بود.