طی سه دهه گذشته، شیراز به‌عنوان شهری که داعیه‌دار پایتخت فرهنگی ایران اسلامی بود! در حوزه زیرساختی و در بخش فرهنگ و هنر، نه‌تنها رشدی نداشت بلکه به رکود هم قناعت نکرده و مدام در جاده‌ای ناهموار، عقب رفت داشت.
به گزارش شیراز۱۴۰۰ و به نقل از ایسنا، طی سه دهه گذشته، در شهری که جمعیت آن با سرعت فزاینده‌ای رشد داشته و به مرز ۳ میلیون نفر نزدیک می‌شود و جمعیت جوانانش قابل اعتنا است، تعداد سالن‌های آمفی‌تئاتر عمومی و دولتی، چندان فاصله‌ای با صفر ندارد!
اگرچه در سال‌های قبل از انقلاب، سالن‌های متعددی در دانشگاه‌های مختلف شیراز احداث شد که اگر این سالن‌ها نبود، بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری، معطل می‌ماند.
در طول سه‌دهه گذشته تنها یک سالن قابل اعتنا به شیراز اضافه شد، سالنی که یادگار دوران اصلاحات و فعالیت‌های فرهنگی محمدحسین همافر، به‌عنوان یکی از مدیران موفق حوزه فرهنگ در استان فارس است و پس از آن با وجودیکه ساختمان‌های دولتی متعددی در شیراز احداث و در هر ساختمان، به فراخور وسعت، سالن‌هایی نیز پیش‌بینی و ساخته شد اما این زیرساخت‌ها هیچگاه در اختیار فعالیت‌های فرهنگی و هنری قرار نگرفت.
البته نمی‌توان از همراهی بخش خصوصی و خیریه در تحمل قسمت اندکی از وزن بار فعالیت‌های فرهنگی و هنری در شیراز، چشم پوشید، اما نبود سالن‌های مناسب برای اجرای برنامه‌های مختلف در موضوعات متنوع فرهنگی و هنری، اعم از جشنواره‌ها، یادواره‌ها، کنسرت‌ها و نمایش‌ها، دردی است الیم که بر دل اهالی فرهنگ وهنر این شهر، سنگینی می‌کند.
از همه تاسف‌بارتر، تعطیلی مستمر سالن‌های سینمای شیراز بوده است، سالن‌هایی که نه تنها طی این سال‌ها بر تعدادشان اضافه نشد، بلکه به هر دلیل و علتی، از عدد آنها کم شده است و شاید این یکی از شاخص‌های مهم در ارزیابی توان مدیریتی دستگاه متولی اصلی سینماها در شیراز و فارس باشد، اداره‌ای که طی دو سال اخیر، رکودی بی‌نظیر را در انجام فعالیت‌های تاثیرگذار، در طول تاریخ انقلاب برجای گذاشت.
حوزه هنری استان فارس، پشت چراغ قرمز سیاسی‌کاری‌ها متوقف ماند تا شاهد توقف رشد کمی و کیفی سینماها در شیراز باشیم، شهری که اکنون با زحمت ۵ سینما دارد و در خلوتی سینما و ناتوانی در جذب مخاطب، شاید در کشور رده‌های اول را به‌خود اختصاص داده باشد.
نگاه بسته متولیان دستگاه‌های مختلف دولتی، به مقوله فرهنگ و هنر هم در شیراز مزید برعلت بود تا سالن‌هایی که می‌توانست در خدمت فعالیت‌های خوب و تاثیرگذار فرهنگی قرار داشته باشد، یا بدون استفاده، مسیر فرسایش را با سرعت طی کند یا به فعالیت‌های سیاسی و حزبی محدود و محصور بماند.
شاید تنها سالن‌هایی که گاه و بیگاه، شاهد انجام فعالیت‌هایی بود، سالن‌های اجتماعات موجود در فضای دانشگاهی بود، سالن‌هایی که این روزها حالشان وخیم است و این وخامت را می‌توان در اولین نگاه، حس کرد.
سالن بزرگ شهید دستغیب در مجموعه دانشگاه شیراز به هر دلیل، مورد بی‌مهری‌های فراوان قرار دارد، سالنی که دوران پررونقی را در زمانی که جهاددانشگاهی متولی مدیریت و بهره‌برداری از آن بود، در خاطرش ماندگار شده است، حالا به نفس نفس افتاده و نیاز به بازسازی اساسی دارد.
در این بین، انجام یک حرکت شاخص، میتواند تاثیری فراگیر بر مخاطبان هوشیار و هوشمند شیرازی داشته باشد، حرکتی که از یکی دو ماه قبل و با حضور کمالی‌سروستانی بر مسند مدیریت مرکز اسناد و کتابخانه ملی شیراز آغاز شد.
شاید همان روزهای اولی که در نگهبانی و بگیر و ببند در ورودی مرکز اسناد و کتابخانه ملی شیراز، بسته شد و گلدان‌های گل، جایگزین نگهبان‌های دگم! شدند، میشد حدس زد که کمالی‌سروستانی، این‌بار نیز در مسئولیتی که عهده‌دار شده است، با برنامه قدم برمی‌دارد.
ابتکار او در باز گذاشتن در محوطه کتابخانه ملی، که یکی از مفرح‌ترین و زیباترین بوستان‌های شیراز محسوب می‌شود، از نگاه تیزبین شهروندان هم به‌دور نماند چه رسد به فرهنگوران و فعالان این حوزه و پس از آن برگزاری نشست‌های مختلف علمی و پژوهشی در حوزه کتاب و کتابخوانی، روزنامه‌نگاری و پژوهش‌های ادبی و هنری، نشان داد که مسیر آنگونه که انتظار می‌رفت، به‌درستی انتخاب و نشانه‌گذاری شده است.
گام جدید و تاثیرگذار دیگر مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس، استفاده مطلوب از زیرساخت‌های این مرکز بود. راه‌اندازی سیمنا فرهنگ با استفاده از ظرفیتی که سال‌های سال در این مجموعه وجود داشت و نادیده گرفته شده بود، یک اقدام دقیق برای مرهم گذاشتن به زخم دل کسانی بود که طی سال‌های گذشته بسیاری از کاستی‌ها را تحمل کرده‌اند.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس در خصوص راه‌اندازی سینما فرهنگ، نگاهی عمیق‌تر دارد و با نقبی به گذشته تاریخ سینما در جهان، گفت: در سال ۱۹۹۵ جهان یکصد سالگی تاریخ و تولد سینما را به جشن نشست و به احترام برادران لومی‌یر فرانسوی که سینما را اختراع کرده بودند تمام قد ایستاد.
کورش کمالی‌سروستانی ادامه داد:بی‌تردید اختراع لومی‌یرها وام‌دار «کلمن سلرز» آمریکایی است که در سال ۱۸۶۱ وسیله‌ای برای نمایش پی در پی تصاویر اختراع کرد و ادیسون و همکار با استعدادش؛ لوری دیکسن در سال ۱۸۸۸ دستگاه فوتوگراف را ساختند که می‌توانست صدا را روی استوانه‌های مومی ضبط و پخش کند و در سال ۱۸۸۹ دیکسون «کینه توگراف» را ساخت که می‌توانست تصاویر را همزمان با نوار صدا به نمایش درآورد و در ۲۸ دسامبر ۱۸۹۵ لویی و آگوست لومایر، اولین فیلم تاریخ سینما را در گراند کافه پاریس برای کارگران به نمایش درآوردند، و سینما اختراع شد!
او اضافه کرد: سینما هنر هفتم لقب گرفت و ترکیبی خلاق شد از ادبیات، معماری، هنرهای تجسمی، تئاتر و موسیقی. سینما هنر عصر مدرن بود. هنری متکی بر صنعت. سینما زاده همه هنرها بود و در برخی آثار برتر و مؤثرتر از آنان. امروز فیلم و سینما بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ جهانی است. سینما رسانه است، خرد است، هنر است، صنعت است، فرهنگ‌ساز است و اگرچه چون همه هنرها و اختراعات در صورت عدم استفاده درست مخرب.
کمالی‌سروستانی در ادامه به تاریخ شکل‌گیری سینما در ایران پرداخت و گفت: سفر مظفرالدین شاه در سال ۱۹۰۰ میلادی به فرانسه، ایران را با سینماتوگراف آشنا کرد. فیلم‌های ثابت و مستند ساخته شد و تقریباً ۴۵ سال پس از اختراع سینما، ایرانیان به صورت ابتدایی نیز از این هنر بهره بردند.
او گفت: نخستین فیلم صامت بلند و داستانی ایران «آبی و رابی» بود که سال ۱۳۰۸ شمسی (۱۹۲۹م.) توسط «اوانس اوگانیانس» ساخته شد و سال ۱۳۱۱ شمسی (۱۹۳۲م.)، عبدالحسین سپنتا در کمپانی «امپریال فیلم» بمبئی نخستین فیلم ناطق ایرانی را با نام «دختر لر» ساخت و اولین محل نمایش فیلم هم به همت میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی و در سال ۱۲۸۳ شمسی در خیابان چراغ‌گاز تهران ایجاد شده بود اما پالاس، نام اولین سینمای ایران بود که در سال ۱۳۰۹، رسما آغاز به‌کار کرد.
این مقام فرهنگی با بیان اینکه مورخان تاریخ سینما از جمله مسعود مهرابی، معتقد هستند که شیراز یکی از اولین شهرهای ایران بود که بعد از تهران، صاحب تماشاخانه شد، گفت: اولین تماشاخانه شیراز ۱۲۹۷ در محله گودعربان ایجاد می‌شود و منصور صانع در کتاب «شیراز کودکی ما» از متن آگهی منتشر شده در در روزنامه فارس در سال ۱۲۹۹ گزارش داده که در آن متن به افتتاح عنقریب سینما “کافه جنوب در خیابان جمشیدیان شیراز اشاره شده بود، البته این سینما مربوط به تشکیلات پلیس جنوب ایران بود.
کمالی سروستانی خاطرنشان کرد: ابراهیم گلستان معتقد است که در سال ۱۳۰۷ سینمایی در خیابان داریوش شیراز توسط محمدخان هندی افتتاح شد. در سال ۱۳۰۸ سینما خورشید توسط خانی ربیع‌زاده تأسیس می‌شود که دارای دو سالن سرپوشیده و تابستانی بود. بعدها این سینما توسط احمد مشیری و علی شاپوری خریداری می‌شود و به سینما پارس تغییر نام پیدا می‌کند. در سال ۱۳۱۰ سینما دیده‌بان در خیابان انوری ساخته می‌شود که بعدها نامش به سینما مایاک و تاج تغییر می‌کند و در سال ۱۳۵۰ تعطیل و تخریب می‌شود. جنگ جهانی دوم و مشکلات اقتصادی و اجتماعی آن دوران، بیست سال این صنعت را در رکود می‌برد و در سال ۱۳۳۰ سینما تئاتر رکس توسط علی محزون در خیابان داریوش ساخته می‌شود که بعدها به نام تخت جمشید به کار خود ادامه داد و بالأخره در دهه ۶۰ تعطیل شد و در سال ۱۳۳۱ در چهارراه مشیر یا کل مشیر سینما پارامونت ساخته می‌شود که به سینما دم کلی معروف شد و با تغییر مالکان به دنیا، شهرزاد و مهتاب تغییر نام داد اما همچنان به سینما دم‌کلی معروف ماند تا تعطیل شد.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: در سال‌های ۱۳۳۲ و ۱۳۳۳ سینماهای ایران و پاسارگاد توسط مشیری و شاپوری ساخته و سالن تابستانه سینما پارس با طراحی جدید به عنوان سینما پرسیا مورد بهره‌برداری قرار گرفت و در دیماه سال ۱۳۳۹ سینما سعدی به عنوان یکی از لوکس‌ترین سینماهای خاورمیانه در آن روزگار، توسط علی‌اکبر یاسایی تاسیس شد. از طرفی در دهه چهل جمشیدیان، سینما پارامونت را در ابتدای خیابان مشیرفاطمی، صلاح‌الدین امامی سینما پرسپولیس را در خیابان سعدی و سینما مترو را در خیابان زند و سینما کاپری را در لطفعلی‌خان زند افتتاح کردند و آخرین و مجهزترین سینمای شیراز به نام آریانا سال ۱۳۴۸ توسط شاهرخ گلستان ساخته و افتتاح شد.
کمالی‌سروستانی با یادآوری اینکه در دهه چهل و پنجاه شهرستان‌های لار، جهرم، فسا، آباده، مرودشت و کازرون به‌عنوان شهرستان‌های استان فارس، به سالن‌های سینما مجهز بود، گفت: از آن زمان تاکنون، یعنی حدود نیم قرن است که نه تنها در شیراز و استان فارس هیچ سینمای جدیدی احداث نشده بلکه ۱۳ سینمای موجود در سال ۱۳۵۷ در شیراز، تنها پنج سینما، شامل سعدی، ایران، فلسطین، شیراز و پیام باقیمانده است.
این مدرس دانشگاه با اشاره به این نکته که هیچ یک از استانداردهای لازم صوتی و تصویری و ساختمانی و خدماتی در سالن‌های سینماهای موجود در شیراز، به‌روز نیست، گفت: شاید می‌توان مدعی بود که سینماهای شیراز همچنان حال و هوای دهه پنجاه را برای مخاطب، تداعی می‌کند.
کمالی‌سروستانی در خصوص راه‌اندازی سینما فرهنگ، در شیراز گفت: وضعیت موجود سینما در شیراز و تصویب طرح «آرشیو ملی هنر ایران» از سوی رئیس محترم مرکز اسناد و کتابخانه ایران و با انگیزه بالا بردن امکان مصرف کالاهای فرهنگی در شهر شیراز، تصمیم گرفتیم که سالن اجتماعات مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس را به‌عنوان سینما، مورد استفاده قرار دهیم.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس خاطرنشان کرد: در این میان حمایت و موافقت معاونت سینمایی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی و مؤسسه سینماشهر و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و بخش خصوصی، در تبدیل سالن ۲۴۰ نفری این مرکز به سالن سینما بسیار تاثیرگذار بوده است.
کمالی‌سروستانی با ابراز خرسندی از استقبال مردم و فرهنگوران، گفت: این فضای مصفا، یک محیط بسیار مناسب برای تماشای فیلم‌های فرهنگی و هنری است و بی‌تردید میتواند اقدامی انگیزشی برای حضور و فعالیت افراد در این حوزه باشد.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس همچنین گفت: همزمان شدن افتتاح سینما فرهنگ با دهه کرامت و همچنین افتتاح این مکان فرهنگی، با ساخته فاخر و ارزشمند مجید مجیدی را باید به فال نیک گرفت و امیدواریم در تداوم این حرکت شاهد همراهی همه مردم و دوستداران فعالیت‌های فرهنگی و هنری تاثیرگذار باشیم.
کمالی‌سروستانی گفت: اکران فیلم‌های هنری و فرهنگی روز، نقد و بررسی کارنامه نویسندگان و کارگردانان و هنرپیشگان از برنامه‌هایی است که برای این مرکز پیش‌بینی کرده‌ایم و ایجاد آرشیو ملی فیلم ایران و راه‌اندازی مرکز مطالعات سیمنا را هم در برنامه داریم
افتتاح سینما فرهنگ شروعی برای افتتاح سینماهای دیگر خواهد بود .
باز خوبه یه رسانه از درد مردم شیراز رو گفت که ۳۰سال پیش تنها شهر فرهنگی ایران بودیم جشنواره های فرهنگی بین المللی برگذار میشد سینماهای متعدد و سالن های متعدد تاتر بعد از تهران امروز هیچی نداریم
وضعیت اسف بار سینما در همه جای ایران بجز تهران قابل مشاهده است.
بظوریکه دو استان پهناور هیچ سینمایی ندارند و کلانشهر هایی مانند شیراز و اصفهان تعداد محدودی سینمای کوچک و فرسوده دارند. واین یعنی اوج به مهری به هنر وفرهنگ درطول ۳۰سال اخیر علارقم ادعاهای فراوان.
امین جان این درسته که میگن بیشترین تعداد سینما بعد از تهران مربوط به شیراز هست یا اخبار کذبه؟
خیر عارف جان فکر کنم مشهد بیشتر سینما داشته باشه.
نه امین جان اگر پردیس ها رو یکی حساب کنیم کم و بیش همین طوره . در مشهد هم محدودیت برای ایجاد سالن سینمای جدید بیشتر هم هست… البته تهران داستانش چیز دیگه ای هست .گاهی شده فروش یک فیلم در تهران بیشتر از کل شهرستان ها بوده .چیزی که توو مشهد زیاد دیدم پارک ابی بود. ۴ تا پارک ابی کاملا مجهز که استخر کوثر ما (به اصطلاح پارک ابی کوثر ) پیشش جوکی بیش نیست.
علی جان کدوم پردیس؟
دوست عزیز ، چون شما ندیدی که دلیل نمیشه نباشه . پردیس هویزه به اندازه سه تا سینما فیل پخش می کنه .
سعید جان دلبندم ، منم گقتم ” اگه پردیس ها رو یکی بگیریم ” 🙂