شاهکار مِهرازی «زندیه» سر از خاک برآورد

در پِی عملیات بِهسازی هَشتی ارگ «کریم خان زند» در شیراز آبراهه‌ای از دوران زندیه نمایان شد. این آبراهه که از درگاه بخش دَرونشُد (ورودی) ارگ و کنار حوض پدیدار (ایجاد) شده، از آجر و ساروج ساخته شده است و از شاهکارهای مِهرازی (معماری) زندیه به شمار می‌آید.

به گزارش شیراز۱۴۰۰، سیامک بصیری، کار‌شناس سازمان میراث فرهنگی استان پارس (فارس) درهمین زمینه به خبرنگار اَمرداد می‌گوید: «وجود نشست‌ها در بخش درونشُد ارگ، هشتی (: کِریاس) و همچنین نمناکی آن و نَشت آب از بخش زیرین هشتی، شوَند (: باعث) آن شد تا عملیات پژوهش در تعیین گذر (: مسیر) آبراهه (: کانال) در دستورکار قرار گیرد و با پدیداری دو تِرانشه در درگاه (مدخل) بخش درونشُد ارگ و حوض به بازهٔ (فاصله ی) ۲۰ متری زده شود و با این کار به دو آبراهه دست پیدا کردیم».

این مدیر فنی ادارهٔ کل میراث فرهنگی استان، ادامه می‌دهد: «آبراه درگاه وابسته (مربوط) به دوران زندیه است، ولی آبراههٔ بیرون از ارگ، وابسته به دوران پهلوی یکم است. در واقع در زمان پهلوی یکم آبراهه را برای ساخت گنجینهٔ (: موزه‌ی) ساختمان شهربانی و گذرنامه ویران کرده و به سوی شمال آن را رَهنمون (: هدایت) کرده‌اند که به رودخانهٔ خشک شیراز می‌ریخته است».

این کار‌شناس زمینهٔ (: حوزه‌ی) بازآرایی (: مرمت) میراث فرهنگی، می‌افزاید: «آبراههٔ زندیه به سوی خاور (شرق) و به کَندگ (خندق) کاخ (عمارت) دیوانخانهٔ وکیل و به سوی باختر (: غرب) به گنجینهٔ پارس یا باغ نظر می‌ریخته است».

بصیری در بخش دیگری از سخنانش به خبرنگار امرداد می‌گوید: «در ساخت آبراه زندیه از آجر و ساروج بهره گرفته شده، ولی در آبراه پهلوی از آجر و ماسهٔ آهک سود برده شده است. بلندای (: ارتفاع) این آبراهه یک متر و پهنای (: عرض) آن ۶۰ سانتی متر است».او ادامه می‌دهد: «هم اکنون برآنیم تا تاسیسات آبراه شهری زندیه را زنده (احیا) کنیم و کارگاهی را هم در این زمینه فعال کرده‌ایم».

سیامک بصیری در پاسخ به این پرسش که این آبراهه تا کجا دنباله پیدا می‌کند، می‌گوید: «تا به هرجا که کندگ اصلی پیدا شود و تا لب خیابان دنباله دارد که به گمان بسیار درهمین گذر یافت خواهد شد».

وی دربارهٔ اینکه آیا از این آبراهه پیش‌تر آگاهی داشتید یا نه؟ در پاسخ می‌گوید: «ازآبراه زندیه مطمین بودیم که وجود دارد، ولی بسته (مسدود) شده بوده و ما آن را باز کردیم. اما از آبراه پهلوی هیچ آگاهی‌ای نداشتیم و هم اکنون زنده‌سازی آن در دستور کار است».

این کار‌شناس فنی و مدیر بافت تاریخی شیراز دربارهٔ این آبراهه می‌گوید: «این آبراهه در واقع از شگفتی‌های مهرازی و تاسیسات زیربنایی دوران زندیه به شمار می‌آید که بخشی از آن دچار آسیب شده که بازآرایی (: مرمت) آن، آغاز شده و قابلیت زنده سازی را دارد».

به گزارش امرداد، ارگ زندیه، کاخ شاهنشاهی کریم خان زند و دژ (: قلعه) پدافندی (: دفاعی) و نظامی شهر بوده است. هم درگذشته و هم امروزه از دید جغرافیایی در مرکز شهرجای گرفته است. این کاخ در سال ۱۱۸۰ مَهی (: قمری) به فرمان کریم خان ساخته شده است و در ساخت آن از ماهر‌ترین سنگ‌تراشان، مهرازان و هنرمندان بهره گرفته شده است. همچنین از بهترین نوع کاراسته (: مصالح) ساختمانی از شهر‌ها و کشورهای گوناگون خریداری و در اختیار کارگران قرارداده شده است.

این بازماندهٔ تاریخی درسال ۱۳۵۱ به شمارهٔ ۹۱۸ در سیاههٔ یادمان‌های ملی به ثبت رسیده است و هم اکنون به یکی از گیرایی (: جاذبه)‌های اصلی گردشگری شیراز جایگزین (بدل) شده است.

«نظرات، فقط به صورت نوشتار پارسی و مرتبط با موضوع منتشر می‌شوند»

«با ورود به این لینک، وارد قسمت بحث آزاد شوید»