اندیشه‌های اخلاقی و تربیتی سعدی سال‌ها پیش به عنوان یکی از متون درسی در مکتبخانه‌ها به دانش آموزان یاد داده می‌شد اما امروزه جای خالی آموزه‌های سعدی در کتب درسی به شدت احساس می‌شود.
به گزارش شیراز ۱۴۰۰ و به نقل از خبرگزاری مهر، کمرنگ شدن حکایات سعدی در کتاب‌های درسی زنگ خطری است برای ما که دایره انسانی اسلامی فرهنگ ایرانی را آرام آرام به فراموشی می‌سپاریم و آنچه ممکن است جایگزین این فرهنگ پربار و زخار شود فرهنگ سود انگاری امروز بشر در سده کنونی است. از این رو برای رهایی از این باتلاق اخلاقی لازم است کودکان ما همچون گذشته با فرازهای حکمی حکمت عملی ایرانی اسلامی آشنا شوند و این از راه اندیشه‌های سعدی، مولوی، فردوسی، ناصر خسرو، حافظ و… امکان پذیر است.
اپرای عروسکی سعدی، سعدی از خویشتن فریاد، پویانمایی حکایت‌های سعدی، آلبوم موسیقی سعدی و… همه این عناوین تلاش‌هایی است که همواره از سوی هنرمندان و فرهنگوران برای ادای دین به شیخ مصلح الدین سعدی شیراز در طول سال‌های گذشته انجام گرفته و قابل تقدیر است. چراکه آنگونه که محمدعلی فروغی دربارهٔ سعدی می‌نویسد «اهل ذوق اعجاب می‌کنند که سعدی هفتصد سال پیش به زبان امروزی ما سخن گفته است ولی حق این است که ما پس از هفتصد سال به زبانی که از سعدی آموخته‌ایم سخن می گوییم».
آن‌ها که عمری سپری کرده‌اند هنوز برای آنکه موضوعی را مثال بزنند از حکایت‌ها و داستان‌های مینی مال سعدی مثالی می‌زنند تا آن موضوع را به زبانی عام و همه فهم تبیین کنند. این نشانه آن اهتمامی است که هنگام تدوین کتاب‌های درسی بر استفاده از این حکایت‌ها و تمثیل‌ها دیده می‌شد و امروز کمتر در این گونه کتاب‌ها به دیده تدبیر انجام می‌پذیرد.
کمرنگ شدن نقش حکایت‌ها، داستان‌ها و تمثیل‌های سعدی در میان کتاب‌های درسی به اعتقاد ناظران و کار‌شناسان ادبیات فارسی موضوعی است که می‌شود آن را زنده کرد تا بار دیگر در پرتو اندیشه‌های این بزرگان،فرهنگ را بازسازی کرد.
نظریه‌های سعدی در باب هفتم گلستان و بوستان با موضوع تربیت، پس از گذشت قرن‌ها هنوز کاربردی است و توصیه‌های او در این خصوص حتی برای نسل امروز تازگی دارد. به طور مثال سعدی تربیت کودک را یک امر ضروری می‌داند و معتقد است که تربیت باید هرچه زود‌تر آغاز گردد زیرا در بزرگسالی این امر دشوار‌تر یا حتی غیر ممکن خواهد شد:
هرکه در خردی‌اش ادب نکنند در بزرگی فلاح از او برخاست
چوب‌تر را چنان که خواهی پیچ نشود خشک، جز به آتش، راست
و یا در جای دیگر خردمندی و متکی بودن به نفس و کار کردن را بخش مهمی از ضروریات تربیت می‌داند و می‌گوید:
چو خواهی که نامت بماند به جای پسر را خردمندی آموز و رای
بیاموز پرورده را دسترنج اگر دست داری چو قارون به گنج
این گونه آموزه‌های اخلاقی و تربیتی در آثار سعدی فراوان است و می‌توان او را روشمند‌ترین معلم اخلاق دانست.
بنابراین شناخت شخصیت و آثار سعدی باید یکی از ضرورت‌های یک جامعه فرهنگی باشد، چرا که سعدی آموزگار اعصار گذشته و قرون آینده است. او پیام‌های اخلاقی را به زیبا‌ترین شکل برای همه نسل‌های بشری به یادگار گذاشته است و از این رو می‌توان او را ستودنی‌ترین شاعر زمان نامید.
