با توجه به اظهارات گذشته متولیان دستگاه‌های مختلف مبنی بر ساماندهی دارالسلام و تاریخ اتمام کار، به نظر می‌رسد باید گزارشی دقیق در این زمینه به مردم شیراز ارائه شود.
به گزارش شیراز۱۴۰۰ به نقل از خبرگزاری فارس از شیراز، بر اساس اظهار کارشناسان، قبرستان دارالسلام شیراز سومین گورستان تاریخی اسلام پس از بقیع و وادی‌السلام است و در این آرامستان حتی قبرهایی از سال ۲۴ هجری وجود دارد که قدمت اسلام در شیراز را نشان می‌دهد.
آرامستان دارالسلام شیراز با توجه به سابقه دینی آن به‌نوعی یکی از اسناد هویتی شیراز است و درعین‌حال به‌عنوان قدیمی‌ترین قبرستان ایران از جایگاه میراثی ارزشمندی برخوردار بوده و بدون شک قابلیت بالایی برای ایجاد جاذبه گردشگری و زیارتی دارد.
بنابر برخی اسناد تاریخی در این آرامستان ۳۰۰ خروار تربت کربلا استفاده شده که با توجه به جایگاه تربت از نظر تبرک و تشفی و نیز نظرات مراجع عظام مبنی بر تعلق عنوان تربت به چه میزان مساحت از خاک کربلا، قدمت این خاک حتی از منظر نزدیکی به معنای اصلی تربت باز اهمیت ویژه دارد ضمن آن که بزرگان و مشایخ شهیری در این قبرستان دفن شده و گاه تا پنج نسل از یک خانواده در این قبرستان مقبره دارند.
در این زمینه نماینده ولی‌فقیه در استان از سال‌ها پیش تذکرات مؤکدی را مبنی بر لزوم بهسازی و ساماندهی این قبرستان مطرح کرده‌اند که اگرچه نجات این اثر از تخریب کامل را در پی داشت اما منجر به اقداماتی ضربتی و عمیق از سوی دستگاه‌های متولی نشد.
بنابر سابقه موارد این‌چنین که هرکجا چند دستگاه متولی باشند شاهد پاس‌کاری مسئولیت بین آنها خواهیم بود و این‌که اساساً سابقه ما ایرانیان در انجام کارهای جمعی چندان مسبوق به صحت نیست تاکنون بارها و بارها متولیان از دستگاه‌های مختلف در این زمینه اظهارنظر کرده و بر اساس اظهارات مسئولان وقت گویا در نهایت تقسیم‌کار در این زمینه مورد قبول و مرضی‌الطرفین واقع شده است.
در شرایط فعلی اگرچه مانند قبل شاهد سرقت سهل‌الوصول آثار این قبرستان و تجمع معتادان در آن نیستیم اما وادی‌السلام همچنان از غربت رنج می‌برد و به جایگاه درخور خود دست نیافته است.
با نگاهی به تاریخچه ساماندهی این قبرستان اولین مذاکرات ثبت شده مبنی بر تهیه طرح ساماندهی به خرداد سال ۸۹ بازمی‌گردد و بحث دیوارکشی اطراف مجموعه ۶٫۸ هکتاری فاز نخست کار بوده که اجرایی شده و بنا بوده در ادامه کار احداث سرویس بهداشتی، تثبیت قبور و مناسب‌سازی فضای سبز و اجرای زیرساخت‌های مناسب برای آبیاری و نورپردازی و … در این قبرستان محقق شود.
مدیرکل میراث فرهنگی فارس سال ۹۳ در اظهارنظری با بیان این‌که حفاظت از این اثر با حضور نگهبان یگان حفاظت میراث فرهنگی به‌صورت شبانه‌روزی انجام میشود عدم استقرار امکانات رفاهی از سوی اداره آرامستان‌های شهرداری شیراز مانند نورپردازی و سرویس بهداشتی را موردانتقاد قرار داد و بیان کرد که شهرداری در حضور معاونت عمرانی پرداخت اعتبار ساماندهی به مبلغ ۹ میلیارد تومان را متعهد شده و بنابر توافقات از سال ۹۱ باید طرح ساماندهی گورستان دارالسلام توسط شهرداری تهیه و به تائید کارشناسان میراث فرهنگی اجرایی می‌شده است.
در این زمینه شهرداری شیراز تعهداتی مبنی بر ساماندهی قبرستان تاریخی دارالسلام را از چند سال قبل مدنظر قرار داده اما تأکید کرده بود در این مسیر که چند سال زمان نیاز دارد به همکاری اداره کل اوقاف و میراث فرهنگی نیاز دارد چراکه با توجه به وجهه میراثی این قبرستان به نظر می‌رسد کارشناسی امور تخصصی کار باید توسط میراث فرهنگی به‌عنوان متولی رسمی امر صورت پذیرد.
طرح شهرداری مبنی بر ایجاد زیرساخت‌ها و خدمات جانبی در اطراف این مکان تاریخی بوده و حتی زمانی شهرداری شیراز عنوان کرد که در صورت واگذاری کامل دارالسلام آن را به مکانی گردشگری با امکانات کامل بدل خواهد ساخت.
بعدتر البته مدیرکل وقت اوقاف و امور خیریه از تشکیل کارگروه مشترک برای ساماندهی خبر داد و چند باری کار بین دستگاه‌ها این دست و آن دست شد تا سرانجام گویا فاز نخست کلید خورد.
قبرستان دارالسلام امکان تبدیل به یک جاذبه تاریخی را داشت و البته از چند سال پیش متولیان امر طرح‌های مختلفی را برای آن مدنظر داشتند چنانکه زمانی مهندس فرج‌زاده در کسوت شهردار وقت منطقه از نگاهداری این قبرستان به‌صورت فضایی باز در کنار مصلی خبر داد و پس از آن هم در سال ۹۲ معاون وقت فرهنگی و اجتماعی شهرداری شیراز از ساماندهی این آرامستان با همکاری سه دستگاه متولی خبر داد و تأکید کرد این قبرستان در اختیار اوقاف است اما سه دستگاه متولی حاضر شده‌اند هرکدام یک‌سوم هزینه را تقبل کنند که بعد از آن عنوان شد دیوارگذاری و تثبیت قبور آغاز شده و تا اوایل سال ۹۴ چهار هزار متر از این قبرستان مرمت خواهد شد.
مردادماه سال ۹۳ مسعودی مدیرعامل سازمان آرامستان‌های شیراز از در نظر گرفته شدن ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای ساماندهی و بهسازی قبور قبرستان دارالسلام خبر داد و تصریح کرد دیوارگذاری به پایان رسیده و بهسازی داخلی آن شروع میشود که در طی چند فاز تا ابتدای سال ۹۴ به پایان می‌رسد.
اکنون اما سال ۹۴ به پایان رسیده و بنابر اخبار همچنان از ساماندهی دارالسلام به‌طور کامل خبری نیست چنانکه مردادماه سال ۹۵ علی راستگو عضو شورای اسلامی شهر شیراز خواستار توجه به آرامستان دارالسلام به‌عنوان جاذبه گردشگری و زیارتی شد و با اشاره به قول برخی کارشناسان مبنی بر بیشتر بودن قدمت این قبرستان از یک‌هزار و ۴۰۰ سال، وجود مقبره‌های قدیمی با خط‌های ممتاز کنده‌کاری شده و تصاویری از قیچی شانه و آینه و ابزار مشاغل در گور خفتگان آن را مطرح و به دفن بزرگان و مشایخ متعدد در آن اشاره کرد و از برنامه ساماندهی این آرامستان به‌گونه‌ای سخن گفت که تبدیل به یک مسیر دسترسی مناسب برای حرم مطهر شاه‌چراغ به شکل بخشی از پیاده راه شود که البته همچنان از طرحی که باید توسط کارگروه مشترک چندین دستگاه برای ایجاد دسترسی به حرم ارائه می‌شد خبری نیست و علی‌القاعده تکلیف کلی آرامستان نیز به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از آن مشخص نشده و به نظر می‌رسد بنابر قول مسئولان وقت مبنی بر اتمام کار تا سال ۹۴ باید گزارشی در زمینه اقدامات انجام‌شده و در دست انجام در مورد قبرستان تاریخی دارالسلام به مردم شیراز ارائه و توضیح داده شود که طرح ساماندهی و پنج سرفصل و چند فاز دیده‌شده در آن به کجا رسیده است.
کدام جاذبه تاریخی و گردشگری شیراز و فارس مورد توجه و صیانت مسئولین است که قبرستان دارالسلام باشد
حالا شما ببین یک نفر مسوول که در آن زمان نتوانسته از عهده بهسازی یک آرامستان بر بیایید را میکنند شهردار! و بعد عمق فاجعه مشخص میشود..
درهای اصلی قبرستان را دیوارکشی کرده و مردم را سرگردان کردند و قسمت پشت قبرستان را قسمت بازیافت و ماشینهای زباله شهرداری اشغال کرده و منظره کریهی درست کرده اند.