حمام وکیل در دوره زندیه بدست کریم خان زند ساخته شد. به گزارش شیراز۱۴۰۰، این حمام در کانون شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای زمان زندیان همچون بازار وکیل و مسجد وکیل در خیابان طالقانی جای دارد. از بخشهای نگریستنی این حمام بخشی بنام شاهنشین است که ویژه شاه بودهاست. این بنا با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران نگاشته شده است.
این بنا در غرب مسجد وکیل ساخته شدهاست. این حمام بزرگ از پیشرفتهترین اصول معماری زمان خود برخوردار بودهاست. برای نمونه، درآیگاه (ورودی) حمام کوچک است و با شیبی ملایم به هشتی ورودی که پایینتر از سطح زمین قرار دارد میرسد. ورودی به رختکن، زاویه دار ساخته شده و همه این ملاحظات برای این بودهاست که از ورود سرما به داخل و از خروج گرما به خارج از حمام جلوگیری شود.
سربینه حمام یک هشت ضلعی منظم است که هشت ستون یک پارچه سنگی در وسط سقفی گنبدی قرار گرفتهاند. گرم خانه با سنگ فرش پوشیده شدهاست اما جالب توجه اینکه در زیر این سنگ فرش دالانهای کم عرض و باریکی ساخته شده که هوای گرم و بخار آب در آن جریان مییافتهاست تا کف حمام زودتر گرم شود. در جنوب گرم خانه، خزینه قرار دارد که دو دیگ بزرگ برای گرم کردن آب داشتهاست. در دو طرف محوطه گرم خانه دو شاه نشین و در دو طرف خزینه دو حاکم نشین ساخته شدهاست. در وسط هر حاکم نشین نیز حوضی از سنگ مرمر دیده میشود.
در زیر گنبد نقوش آهک بری زیبایی است که داستانهای آنها از مذهب، سنت، علائق و رویاهای مردم این دیار سرچشمه میگیرد.
تبدیل حمام وکیل به موزه گرمابه
پس از تجربه ناموفق تبدیل حمام وکیل به رستوران سنتی که باعث ایجاد صدمات زیادی به این اثر تاریخی ارزشمند شد و مدت زمانی که این حمام به موزه فرش تبدیل شد، سرانجام در اسفندماه ۹۰ موزه گرمابه در این حمام افتتاح گردید.
در فاز نخست این موزه که با اختصاص اعتباری بالغ بر ۱۰۰ میلیون تومان راه اندازی شد، مرمت بخشهایی از بنای حمام و تجهیز حمام و ساخت مجسمههای مومی به اتمام رسید و موزه افتتاح گردید. ۳۰ مجسمه از اقشار مختلف مردم در شیراز قدیم در شخصیتهای پهلوان، درویش، دهقان، کدخدا، گزمه، داروغه، حمال، تاجر و… که هر یک معرف شخصیت و فرهنگ خاصی از مردم فارس و شیراز قدیم میباشد در فضای سربینه حمام به نمایش گذاشته شده است.
فاز دوم این موزه که در اردیبهشت ماه سال ۹۱ با اختصاص اعتباری حدود ۱۵۰ میلیون تومان افتتاح شد که مربوط به قسمت گرمابه است. در فاز دوم موزه بیشتر به معرفی فرهنگ استحمام در دوران زندیه و شیراز قدیم پرداخته میشود که در این فضا بازدیدکنندگان از موزه با فرهنگ و نحوه استحمام اقشار مختلف مردم وبا مشاغلی مانند کیسه کش، دلاک و… آشنا میشوند.
گفتنی است در فاز سوم نیز مراسم بله برون که از مراسم قدیمی فرهنگ ایرانی است به شکل زیبایی همراه با موسیقی زنده به نماتیش درآمده است.
عکس : امین آل شمس
امین جان ممنون از گزارش قشنگت
دردو بر شما بابک جان