مقصر تخریب‌های شیراز، سازمان میراث فرهنگی و ناجی سلطانی‌فر است

در روزهای گذشته حرف و حدیث‌های فراوانی درباره تخریب‌های صورت گرفته در شیراز گفته و شنیده شد، اما در این بین اظهارات نماینده شیراز در مجلس شنیدنی است. او از این تخریب‌ها دفاع می‌کند و این تخریب‌ها را نتیجه بی‌توجهی سازمان میراث فرهنگی به بافت تاریخی شیراز در سال‌های گذشته می‌داند.

به گزارش شیراز۱۴۰۰ و به نقل از خبرگزاری میراث فرهنگی، هفته گذشته انتشار خبر تخریب خانه‌های تاریخی شیراز از یک سو محافل میراث فرهنگی را تحت تاثیر قرار داد و از سوی دیگر بازتاب گسترده‌ای بین مردم داشت. این موضوع با نامه رئیس سازمان میراث فرهنگی به رهبر معظم انقلاب و تقاضای جلوگیری ایشان از ادامه روند تخریب‌ها ابعاد جدیدی پیدا کرد.

قدمت یکی از خانه‌های تخریب شده به دوران ایلخانیان می‌رسید و تخریب آن اعتراض‌های گسترده‌ای به همراه داشت. از سوی دیگر نیز خانه‌های تخریب شده در بافت تاریخی شیراز قرار داشتند که این بافت پیش از این توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت شده بود.

حرف و حدیث‌های فراوانی درباره این تخریب‌ها گفته و شنیده شد، اما در این بین اظهارات نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی درباره اتفاق‌هایی که در شیراز رخ داده است، شنیدنی است. او در گفت‌و‌گویش با خبرنگار پارلمانی CHN از این تخریب‌ها دفاع می‌کند و آن را نتیجه بی‌توجهی سازمان میراث فرهنگی به بافت تاریخی شیراز در سال‌های گذشته می‌داند.

«سید احمدرضا دستغیب»، همچنین به اخباری که درباره تخریب خانه‌های تاریخی در شیراز منتشر شده است اشاره و از ابهام در برخی از اخبار منتشر شده انتقاد می‌کند.

اولین نکته‌ای که از سوی نماینده شیراز مورد اشاره قرار می‌گیرد این است که هیچ یک از خانه‌هایی که تخریب شده‌اند از سوی سازمان میراث فرهنگی ثبت ملی نشده‌اند. او به بازدیدی که هفته گذشته از منطقه تخریب شده داشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «این روز‌ها جنجال‌های رسانه‌ای در این باره بالا گرفته است. من بازدیدی از این منطقه داشته‌ام و به صراحت می‌گویم حتی یک مورد خانه ثبت شده تخریب نشده است.»

دستغیب در ادامه اظهاراتش سازمان میراث فرهنگی و برخی رسانه‌ها را به بزرگ نمایی متهم می‌کند و می‌گوید: «در روزهای اخیر بزرگ نمایی‌هایی در این باره شده که باید در رابطه با آن پاسخگو باشند.»

هماهنگی بین دستگاه‌ها وجود ندارد

نبود هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف نکته دومی است که این نماینده مجلس به آن اشاره می‌کند. او وجود این هماهنگی را در اجرای طرح‌ها لازم می‌داند و می‌گوید: «مدیران دستگاه‌های مختلف باید فارغ از جنجال‌های سیاسی با هم هماهنگ باشند. همه اتفاق‌های روزهای گذشته در بافت تاریخی متعلق به یک جریان است و همه جزئی از دولت هستند، بنابراین باید با هماهنگی کار را پیش ببرند، اما در حال حاضر عدم هماهنگی بین دستگاه‌ها از جمله میراث فرهنگی نقدی است که به آن‌ها وارد است.»

دستغیب در طول صحبت‌هایش چند بار بر این موضوع که «هیچ یک از خانه‌های تخریب شده، ثبتی نبوده‌اند» تاکید می‌کند و می‌گوید: سازمان میراث فرهنگی موظف است برای حراست از خانه‌های ارزشمند آن‌ها را در فهرست آثار ملی ثبت کند.

تخریب‌ها با مجوز شورای عالی معماری و شهرسازی صورت گرفته است

چند روز پیش «پیروز حناچی» دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی در گفت‌و‌گویی با خبرنگار CHN گفته بود که «به طور قطع هیچ مجوزی برای تخریب بافت تاریخی شیراز داده نشده است»، اما دستغیب تاکید دارد که اجرای طرحی که منجر به تخریب بافت تاریخی شده، با مجوز شورای عالی معماری و شهرسازی انجام شده است.

نماینده شیراز در مجلس اقدام‌های انجام شده در شیراز را که منجر به تخریب بافت تاریخی در این شهر شده را ضروری عنوان می‌کند و می‌گوید: بافت تاریخی تنها برای این نیست که نگاهش کنیم تا در طول تاریخ با زلزله و بارش باران از بین برود. باید طرحی جامعی برای حفاظت از بافت سنتی وجود داشته باشد. این مناطق محور عبور گردشگر است. امنیت گردشگران، زائران و همچنین مردمی که آنجا در حال زندگی هستند باید فراهم شود. ضرورت دارد که دستگاه‌ها از جمله سازمان میراث فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی در یک اقدام هماهنگ نسبت به آبادانی و توسعه مجموعه بافت تاریخی تلاش کنند. باید بین دستگاه‌ها هماهنگی ایجاد شود.

دستغیب اظهاراتش را با تاکید بر این موضوع که «عملکرد سازمان میراث فرهنگی در بافت تاریخی شیراز خوب نبوده است» ادامه می‌دهد و می‌گوید: سازمان میراث کوتاهی‌های فراوانی دارد و همچنین برداشت‌های غلطی دارد.‌گاه آزاد شدن یا دسترسی به یک محور می‌تواند چند خانه با ارزش را از تخریب نجات دهد. مشکلی که در حال حاضر در شیراز وجود دارد این است که بافت تاریخی در شهر بسیار به هم پیوسته است. همین موضوع باعث شده بسیاری از مردم خانه‌هایشان را‌‌ رها کنند و از بافت تاریخی فرار کنند. وقتی استقرار شهرنشینی در بافت تاریخی وجود نداشته باشد، آنجا تبدیل به انواع موقعیت‌های های نامطلوب می‌شود که به تخریب بافت نیز کمک می‌کند.

انتقاد از میراث فرهنگی در دولت‌های گذشته

البته انتقادهای نماینده شیراز به سال‌های گذشته بر می‌گردد و نه یک سال گذشته، بنابراین می‌توان فهمید که بیشتر انتقادهایی که مطرح می‌کند درباره دولت نهم، دهم و شاید سال‌های قبل از آن است.

به گفته نماینده شیراز در طول سال‌های گذشته و در نتیجه بی‌توجهی‌های سازمان میراث فرهنگی بسیاری از اشیاء خانه‌های تاریخی از این خانه‌ها برده شده است. برخی از خانه‌ها در و پنجره و کاشی ندارد. چون امکان رصد آن مناطق نیست. کوچه پس کوچه‌ها امکان حضور نیروی انتظامی و دستگاه‌های امنتی را نمی‌دهند. حتی برخی از این خانه‌ها بطور طبیعی یا عمدی دستخوش آتش سوزی می‌شود و ماشین‌های آتش نشانی نمی‌توانند برای خاموش کردن به بافت بیایند. این دیدگاه باید در سازمان میراث فرهنگی تغییر کند که کوتاهی خودشان را نادیده بگیرند و توپ را به زمین دستگاه دیگر بیاندازند.

دستغیب معتقد است اگر سازمان میراث فرهنگی با با سعه صدر وارد موضوع نشود، نمی‌تواند برخی از تخریب خانه‌های ارزشمند جلوگیری کند. او وضعیت نا‌به سامان برخی خانه‌های تاریخی شیراز که دارای ارزش و موقعیت ممتاز هستند را به عنوان یکی از نگرانی‌های نمایندگان مجلس عنوان می‌کند و می‌گوید: «بسیاری از خانه‌های ارزشمند در حال از بین رفتن هستند و سازمان توجهی به آن‌ها ندارد و نگاه‌ها به یکسری از خانه‌هایی معطوف شده که واقعاً ارزشی ندارد.»

تکلیف میراث آیندگان چیست؟

میراث برای آیندگان از نکات دیگری است که دستغیب به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما باید برای آیندگان هم میراث به جا بگذاریم. این خانه‌ها با زلزله و حوادث طبیعی و عدم رسیدگی و در واقع کم کاری برخی دستگاه‌ها از بین خواهند رفت. اما ما برای آینده چه چیزی درست کرده‌ایم؟ لذا باید مثل خیلی از کشور‌ها در بافت‌های قدیم به نوسازی دست بزنیم و از معماری ایرانی و اسلامی استفاده کنیم و آثاری را برای ارائه عرضه کنیم. در بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس یا برخی کشورهای آسیایی از معماری اصیل ایرانی برای جذب گردشگر استفاده کرده‌اند، ما چرا نباید این نوسازی را برای خودمان انجام دهیم.»

نماینده شیراز معتقد است وضعیت خانه‌های تاریخی باید مورد بازنگری قرار بگیرد. او در این باره توضیح می‌دهد: «میراث فرهنگی باید خیلی از خانه‌هایی که قبلاً به ثبت رسیده و الان فاقد ارزش هستند را مشخص کند. باید خانه‌هایی که دارای ارزش واقعی هستند و گردشگر به سمت آن‌ها جذب می‌شود را مشخص کند و راه‌های دستری و مسیرهای عبور گردشگر را تسهیل کند. یک خانه می‌تواند تبدیل به یک مکان فرهنگی تبدیل شود. این کار باید فارغ از جنجال روانی و سیاسی انجام شود.

سلطانی فر می‌تواند وضعیت را تغییر دهد

دستغیب سخنانش را این چنین ادامه می‌دهد: «حفاظت به این معنا نیست که جایی آجری ریخته شد ورود پیدا کند. باید فکر اساسی تری برای این موضوع داشته باشد. من فکر می‌کنم این ظرفیت در آقای سلطانی فر وجود دارد. ایشان می‌تواند در این باره ابتکار به خرج دهند. بعد از سال‌ها رکود و سکون در این حوزه بالاخره زمان آن رسیده است با تدبیر ریاست سازمان و کمک آقای رئیس جمهور طرح جدیدی برای نگهداری آثار تاریخی و فرهنگی که بار هویتی دارد تدوین شود و در مناطق مختلف از جمله شیراز اجرا شود.

دستغیب اگرچه سازمان میراث فرهنگی را در ارتباط با تخریب‌های شیراز مسئول می‌داند، اما این نکته را نیز فراموش نمی‌کند که آنچه منجر به تخریب‌های شیراز شده، مربوط به مدیریت چند ماهه مسعود سلطانی فر در سازمان میراث فرهنگی نیست و نتیجه سال‌ها بی‌توجهی مدیران پیشین سازمان میراث فرهنگی در دولت‌های گذشته است. از همین رو از سلطانی‌فر به عنوان کسی یاد می‌کند که می‌تواند با به دست گرفتن ابتکار عمل، بافت تاریخی در شیراز و دیگر نقاط کشور را از بن بست خارج کند.

شیراز۱۴۰۰: باز هم داستان تکراری کی بود کی بود من نبودم!!!!!! باز هم توپ را در زمین طرف مقابل انداختن و باز هم پاک کردن صورت مساله به جای حل آن.بر فرض ثبت نشدن خانه تخریب شده در فهرست آثار ملی، آیا نباید از خانه‌ای که قدمتش به دوره ایلخانی می‌رسد حفاظت کرد؟ نام میراث آیندگان به میان آمد و صحبت از حفظ این میراث شد، ولی در ‌‌نهایت به این جمله اکتفا می‌کنیم که
«دو صد گفته، به یک کردار نمی‌ارزد.»

«نظرات، فقط به صورت نوشتار پارسی و مرتبط با موضوع منتشر می‌شوند»
«با ورود به این لینک، وارد قسمت بحث آزاد شوید»